Kluczowe Obszary Bioróżnorodności (Key Biodiversity Areas – KBA) to miejsca najważniejsze na Ziemi dla zachowania różnorodnych gatunków i ważnych habitatów.

Jak właśnie donieśli specjaliści z University of Exeter i innych brytyjskich uczelni, na dwóch trzecich tropikalnej części tych terenów zaszły wyraźne zmiany w temperaturze.

Naukowcy mierzyli jej wartości w tych miejscach, w różnych miejscach globu, przez trzy dekady. Odkryli, że 66 proc. Kluczowych Obszarów Bioróżnorodności w lasach tropikalnych przeszło ostatnio do nowych "reżimów temperaturowych" - ponad 40 proc. mierzonych wartości temperatury wykracza poza zakres wcześniej w tych miejscach rejestrowany.

Okazało się przy tym, że odsetek KBA w Afryce i Ameryce Południowej z nowymi reżimami temperaturowymi był szczególnie wysoki, wynosząc odpowiednio 72 i 59 proc., podczas gdy w Azji i Oceanii, nowe reżimy pojawiły się w 49 proc. takich obszarów.

Co więcej, prawie 3 proc. KBA w Ameryce Południowej i 0,4 proc. w Azji i Oceanii przeszło ostatnio do prawie całkowicie nowych reżimów temperaturowych, w których ponad 80 proc. pomiarów temperatury poza wartości mierzone kiedyś.

W Ameryce Łacińskiej wszystkie te obszary znajdowały się w Ekwadorze, Kolumbii, Wenezueli lub Panamie, przy czym szczególnie dotknięte były Andy tropikalne – donoszą naukowcy.

To ich zdaniem niebezpieczny trend. "Pod baldachimem koron drzew lasów tropikalnych kryje się ogromna różnorodność biologiczna utrzymywana w bardzo stabilnym klimacie" - mówi dr Brittany Trew, autorka pracy opublikowanej w piśmie "Conservation Letters".

"Gatunki występujące w tych lasach są szczególnie zagrożone przez nowe reżimy ponieważ ewoluowały w wąskim zakresie temperatur. Mogą tolerować jedynie niewielkie ocieplenie, w stosunku do tego, do czego są przyzwyczajone" – wyjaśnia.

Badacze przypominają, że Światowy Ramowy Program Ochrony Różnorodności Biologicznej wskazuje cel, zgodnie z którym do 2030 roku co najmniej 30 proc. powierzchni lądów na świecie ma być objęte ochroną. Kluczowe Obszary Bioróżnorodności stanowią priorytet w tym zakresie. Podejmowane wysiłki mogą być jednak niewystarczające - oceniono.

"Nakład kapitału politycznego i ekonomicznego przeznaczonego na ochronę różnorodności biologicznej jest żałośnie niewystarczający. Nasze ustalenia pokazują, że bolesny proces wyboru nowych obszarów chronionych musi uwzględniać wpływ bieżących zmian klimatycznych na te miejsca" – podkreśla jeden z badaczy, dr Alexander Lees.

KBA nie są automatycznie uznawane za chronione. 34 proc., lezących w tropikach obszarów tego typu, w których zmiany nie są tak drastyczne, mogą stanowić ostoję bioróżnorodności, jednak ponad połowa z nich nie jest obecnie chroniona. (PAP)

Marek Matacz

mat/ zan/