Odpowiedzialność dyrektora za instytut musi iść w parze ze swobodą decyzyjną, umożliwiającą dynamiczne działanie w ramach wyznaczonych przez prawo – wskazali dyrektorzy instytutów PAN w swoim stanowisku, odnosząc się do prac nad nowelizacją ustawy o PAN.
W Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego trwają prace nad nowelizacją ustawy o Polskiej Akademii Nauk. W tej sprawie na 26 marca zaplanowano spotkanie z kierownictwem resortu oraz przedstawicielami akademii: prezydium, pracowników i dyrektorów instytutów. Kwestią sporną pozostaje regulacja nadzoru nad instytutami. Prezydium PAN proponuje, aby to korporacja akademii sprawowała ten nadzór; drugą opcją jest przejście pod ministerstwo nauki.
Dyrektorzy instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk w swoim stanowisku sprzeciwili się propozycjom przedstawionym przez prezesa PAN. Dokument opublikowało Forum Akademickie.
"Dyrektorzy instytutów są głęboko przekonani, że niezależność prawna, finansowa i badawcza instytutów naukowych PAN jest nie tylko fundamentem ich sukcesu, ale jest też niezbędna do utrzymania strategicznej różnorodności środowiska naukowego i akademickiego w Polsce oraz do wzmacniania pozycji nauki polskiej na arenie międzynarodowej. W celu usprawnienia działalności akademii konieczna jest krytyczna analiza obecnej relacji między korporacją a instytutami. Zdaniem dyrektorów instytutów właściwym kierunkiem reformy jest model oparty na partnerstwie i doradztwie, natomiast koncentrowanie się na relacji nadzorca - nadzorowany może prowadzić do konfliktów, które utrudnią rozwój potencjału naukowego akademii" – czytamy w stanowisku Zgromadzenia Dyrektorów Instytutów Naukowych PAN, które jest ciałem doradczym przy Prezydium PAN.
Dyrektorzy dodali, że "partnerstwo nie wyklucza nadzoru, a instytuty podlegają różnym mechanizmom kontrolnym - Ministerstwu Nauki i Szkolnictwa Wyższego w zakresie finansowym oraz akademii w zakresie finansowym i merytorycznym".
Jak przypomnieli dyrektorzy, "organem sprawującym bieżący nadzór nad działalnością instytutu jest Rada Naukowa, w której członkowie PAN mają zagwarantowany udział". "Korporacja dysponuje także innymi narzędziami władczymi, do których należą: nadzór merytoryczny sprawowany przez Radę Kuratorów, zatwierdzenie statutu, wybór komisji konkursowej na dyrektora, powołanie dyrektora i ustalenie jego wynagrodzenia, możliwość odwołania dyrektora, zatwierdzanie corocznych sprawozdań instytutu, wyrażanie zgód na rozporządzanie składnikami trwałymi majątku, audyt, czy też możliwość reorganizowania i likwidacji. Kontrola nie powinna jednak przeradzać się w zarząd zastępczy" – czytamy.
W ocenie dyrektorów instytutów "odpowiedzialność dyrektora za instytut musi iść w parze ze swobodą decyzyjną, umożliwiającą dynamiczne działanie w ramach wyznaczonych przez prawo".
Jak podano w stanowisku, w przedstawionej przez prezesa PAN propozycji ustawy "dostrzegają poważne zagrożenie dla spójności Polskiej Akademii Nauk".
Dyrektorzy wskazali również na rolę ich zgromadzenia, które dziś jest regulowane zapisami w statucie akademii (nie w ustawie) i pełni rolę ciała doradczego przy Prezydium PAN. "Dyrektorzy stanowczo opowiadają się za nadaniem Zgromadzeniu Dyrektorów statusu organu Akademii i wyposażeniem go w odpowiednie kompetencje. Ze względu na szeroki zakres problemów, z którymi mierzą się instytuty, Zgromadzenie Dyrektorów powinno mieć możliwość reprezentowania ich wspólnych interesów za pośrednictwem swojego Prezydium i Przewodniczącego" – czytamy.
Dyrektorzy postulują również za zwiększeniem ich udziału w ciałach decyzyjnych akademii.
Z kolei w kwestii finansowania wskazują na następujące punkty: zachowanie bezpośredniego finansowania przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego; transparentne, projakościowe i stabilne zasady przyznawania subwencji przy równoczesnym rozwijaniu systemu grantowego, a także równy z uczelniami dostęp do środków finansowych, "w tym zakończenie wieloletniego okresu nieuzasadnionego zaniżonego finansowania instytutów".
Jednocześnie dyrektorzy zadeklarowali swą gotowość do udziału w pracach nad ustawą o PAN, oczekując możliwości "prowadzenia demokratycznej i merytorycznej debaty". "Dopiero tak przygotowany projekt reformy, po uzyskaniu akceptacji Zgromadzenia Ogólnego PAN oraz Zgromadzenia Dyrektorów może nosić miano ‘środowiskowego’" – podsumowali.
Nauka w Polsce, Agnieszka Kliks-Pudlik (PAP)
akp/ bar/ lm/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
