Badanie "Lowering Stress Response During Isolation in Astronauts / NEUROFEEDBACK EEG" to jeden z 13 eksperymentów, które Sławosz Uznański-Wiśniewski ma przeprowadzić na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) w ramach polskiej misji naukowo-technicznej IGNIS. Poza Polakiem weźmie w nim udział inny członek misji Axiom 4, Węgier Tibor Kapu.

Pomysłodawcą i kierownikiem projektu jest dr hab. Marcin Dornowski, prof. AWFiS, przewodniczący Sekcji Medycznej Komisji Nauk Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk (oddział w Gdańsku). W jego zespole są prof. Inna Sokołowska, dr Milena Lachowicz i dr Tomasz Szot. Jednostką naukową odpowiedzialną za realizację eksperymentu jest Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu (AWFiS) w Gdańsku.

Jak powiedział w rozmowie z PAP prof. Dornowski, badanie Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego, które odbyło się w poniedziałek w Warszawie, przebiegło zgodnie z planem: "Wszystkie założenia zostały zrealizowane, astronauta jest przygotowany do lotu i wie, co ma robić przed startem".

Naukowiec dodał, że jego zespół zaczął od sprawdzenia poziomu fal mózgowych Uznańskiego-Wiśniewskiego w odpowiednich punktach EEG i wybrania tych, które "wymagałyby interwencji", czyli ich obniżania lub podwyższania. "Pokazaliśmy, jak trening powinien wyglądać. Astronauta widział i sprawdził urządzenie do treningu. Jutro wylatujemy do Stanów Zjednoczonych i zabierzemy je ze sobą, będzie na niego czekało w Houston. Do startu na orbitę przeprowadzi jeszcze samodzielnie kilkanaście sesji" - wyjaśnił po przeprowadzeniu badania prof. Dornowski.

„Chcemy sprawdzić, jak neurofeedback EEG działa na astronautów. Celem badania jest obniżenie ich poziomu stresu, który prawdopodobnie wystąpi ze względu na długotrwałą izolację” – tłumaczyła PAP dr Milena Lachowicz, kierowniczka Zakładu Psychologii Wydziału Kultury Fizycznej AWFiS.

Zaznaczyła, że astronauci jeszcze przed wylotem na ISS będą wykonywać specjalnie przygotowane treningi mające na celu optymalizację czynności bioelektrycznej mózgu, a będą to np. zadania czy specjalne gry, jak np. latający dywan (astronauci będą uczyli się w ten sposób panowania nad swoimi falami mózgowymi na zasadzie sprzężenia zwrotnego), a także będą wykonywali ćwiczenia relaksacyjne i oddechowe. "Fale mózgowe można trenować. Neurofeedback wykorzystuje to zjawisko, żeby pomóc mózgowi nauczyć się określonych reakcji. Dzięki tej metodzie można m.in. poprawić pamięć i koncentrację, zmniejszyć stres i stany lękowe" – tłumaczyła psycholożka.

Zespół prof. Dornowskiego zamierza sprawdzić, jak warunki panujące na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej wpływają m.in. na stres, emocje, realizację podstawowych potrzeb albo wykonywanie precyzyjnych zadań. Zbadane też zostaną funkcje psychomotoryczne astronautów.

We wtorek zespół prof. Dornowskiego leci do Houston w Teksasie (USA), by w ośrodku szkoleniowym firmy Axiom Space zbadać drugiego członka załogi AX-4, Tibora Kapu. Obaj astronauci wykonają na ISS testy psychologiczne, a naukowcy AWFiS zbadają ich ponownie po powrocie na Ziemię.

Załogę Ax-4 tworzą: Peggy Whitson (USA) – dowódczyni misji; Sławosz Uznański-Wiśniewski (Polska/ESA) – specjalista misji; Shubhanshu Shukla (Indie) – pilot misji oraz Tibor Kapu (Węgry) – specjalista misji. Start misji oficjalnie jest zaplanowany na nie wcześniej niż w maju; nieoficjalnie będzie to najprawdopodobniej na przełomie maja i czerwca. Astronauci polecą na ISS rakietą Falcon 9 firmy SpaceX, która wyniesie na orbitę kapsułę załogową Dragon z należącego do NASA Kennedy Space Center na Florydzie. Astronauci spędzą na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ok. 16 dni.

Misja Ax-4 będzie kolejną komercyjną załogową wyprawą realizowaną przez Axiom Space. Udział Polaka w tej misji to rezultat umowy podpisanej między Ministerstwem Rozwoju i Technologii a ESA na przygotowanie i przeprowadzenie polskiej misji naukowo-technologicznej IGNIS na ISS. W przygotowaniach bierze udział także Polska Agencja Kosmiczna (POLSA) jako agencja wykonawcza MRiT.

Nauka w Polsce, Anna Bugajska (PAP)

abu/ bar/ js/