Sugeruje to, że pewne elementy tego, jak ludzie rozumieją i oceniają społeczne relacje, mogą być wrodzone.

- Niemowlęta mają niemal zerowe doświadczenie w interakcjach ze światem społecznym, a mimo to potrafią już rozróżnić przyjazne i nieprzyjazne zachowania, takie jak pomaganie i przeszkadzanie. To może nam powiedzieć coś naprawdę ważnego o ludzkiej naturze – mówi prof. Kiley Hamlin, współautorka badania przedstawionego na łamach pisma „Nature Communications”.

Jej zespół pokazał 90 noworodkom zestawy prostych animowanych filmów.

W jednym z nich piłka próbowała wspiąć się na wzgórze, a druga jej w tym pomogła. W drugim filmie, wyświetlanym zaraz po pierwszym, druga piłka zepchnęła wspinającą się piłkę ze wzgórza, uniemożliwiając jej dotarcie na szczyt.

Oczy niemowląt dłużej zatrzymywały się na scenie pomagania.

W drugim zestawie filmików, na pierwszym nagraniu jedna piłka poruszała się w stronę drugiej, tak jakby chciała się do niej zbliżyć, lub przywitać. Na drugim natomiast pierwsza piłka oddalała się, tak jakby unikała drugiej.

Ponownie noworodki spędzały więcej czasu, obserwując przyjazne, zbliżające piłki zachowanie.

Aby upewnić się, że niemowlęta nie reagują jedynie na ruch, naukowcy pokazali im także filmy kontrolne, na których piłki po prostu się poruszały, bez żadnej sugerowanej interakcji społecznej. Niemowlęta nie wykazały wtedy preferencji dla żadnego z tych filmów.

- To pokazuje, że niemowlęta nie reagują jedynie na różne wzorce ruchu. Wydaje się, że odpowiadają na społeczne znaczenie różnych zachowań – mówi prof. Hamlin.

- Noworodki nie widzą dobrze na dużą odległość, ale dość dobrze widzą z bliska, a ruch przyciąga ich uwagę. Nasze animacje były wyświetlane tuż przed twarzami dzieci, w wysokim kontraście, z prostymi ruchami powtarzającymi się wielokrotnie. Dokładnie tego rodzaju rzeczy noworodki potrafią dobrze dostrzegać – tłumaczy dalej ekspertka.

To badanie opiera się na wcześniejszych pracach prowadzonych także przez nią. Wykazały one, że starsze niemowlęta – w wieku około sześciu do dziesięciu miesięcy – preferują pomocne postacie.

Jednak nowy eksperyment jest pierwszym, który pokazujące to u niemowląt mających zaledwie kilka dni.

- Pięciodniowe niemowlęta dużo czasu spędzają na spaniu i prawdopodobnie nie miały okazji obserwować zachowań prospołecznych ani antyspołecznych. Nawet gdyby je widziały, ich słaby wzrok na odległość oznacza, że prawdopodobnie nie mogłyby zarejestrować takich zdarzeń, jeśli nie działyby się tuż przed ich twarzą. Mimo to nadal wolą obserwować zachowania prospołeczne niż antyspołeczne. Jest więc bardzo mało prawdopodobne, by tych preferencji nauczyły się wyłącznie na podstawie doświadczenia – podkreśla prof. Hamlin.

Odkrycie wzmacnia więc tezę, że ludzie mogą się rodzić z podstawowym poczuciem tego, co jest społecznie korzystne – tłumaczą naukowcy.

Nie oznacza to, że niemowlęta rodzą się z pełną świadomością tego, co jest dobre, a co złe, ale zalążki zdolności do oceny społecznej, a nawet rozumowania moralnego mogą zaczynać się właśnie od zauważonych w badaniu podstawowych społecznych preferencji.

- Toczy się wiele debat na temat tego, czy moralność jest nabyta czy wrodzona - zaznacza prof. Hamlin. - To badanie nie rozstrzyga tej kwestii, ale zdecydowanie przesuwa szalę na stronę tezy, że niektóre elementy naszego poczucia moralnego są w nas wbudowane od urodzenia – dodaje.

Badacze zwracają więc uwagę, że jeszcze zanim niemowlęta zaczną się uśmiechać, mówić czy siadać, już obserwują świat i większość z nich kibicuje „tym dobrym”.

Marek Matacz (PAP)

mat/ agt/