Wiktoria Jasek jest doktorantką w Szkole Doktorskiej Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie. Dwa lata temu skończyła studia na Wydziale Budownictwa i Inżynierii Środowiska ZUT. Pracuje w biurze projektowym, specjalizuje się w instalacjach sanitarnych, a jej zainteresowania naukowe koncentrują się na gospodarce odpadami na budowach i rozbiórkach.

- Porównuję ilości pozyskanych odpadów z rozbiórek budynków i innych konstrukcji do przewidywanych wartości w dokumentacji projektowej bądź inwentaryzacji. Staram się zbadać, ile danego materiału powstało w trakcie konkretnych prac, a następnie jak można by ten surowiec wykorzystać ponownie – wyjaśniła w rozmowie z PAP Jasek.

Zaznaczyła, że w tym celu m.in. analizuje harmonogram budowy; określa, ile odpadów powstało na kolejnych etapach; czy można je zagospodarować od razu, na miejscu. – Żeby ograniczyć koszty chociażby transportu – podkreśliła Jasek.

Temat jej pracy ma związek z wprowadzonymi od 1 stycznia 2025 r. zmianami w Ustawie o odpadach. Nowe przepisy nałożyły na przedsiębiorstwa budowlane obowiązek sortowania odpadów na co najmniej sześć frakcji: drewno, metale, szkło, tworzywa sztuczne, gips oraz odpady mineralne, w tym beton, cegłę, płytki, materiały ceramiczne oraz kamienie. Celem nowelizacji jest zwiększenie efektywności recyklingu i ograniczenie ilości odpadów trafiających na składowiska.

Doktorantka ZUT zwróciła uwagę, że przedsiębiorcy nie byli przygotowani na zmiany. W ustawie wprowadzono więc nowelizację, która pozwala zagospodarowanie odpadów powstających w czasie budowy zlecić specjalistycznym podmiotom.

- Ja postaram się ułatwić wszystkim życie. Chcemy na ZUT stworzyć model matematyczny, który ułatwi prognozowanie ilości odpadów i określenie, jakie ilości mogą być w poszczególnych grupach odpadów – zapowiedziała Jasek.

Zastrzegła jednak, że trudno opracować model uniwersalny, ponieważ każda technologia wznoszenia konstrukcji wykorzystuje inne materiały. Znaczenie ma również sposób rozbiórki: ręczna, mechaniczna czy z wykorzystaniem materiałów wybuchowych. Jasek bada różne rodzaje obiektów. Analizowała m.in. rozbiórkę Szczecińskiego Domu Sportu (na przełomie 2023 i 2024 r.), zbudowanego na początku lat. 60 XX w. kompleksu z halą sportową, pływalnią, salami treningowymi. W jego miejscu powstaje nowy SDS.

Doktorantka w rozmowie z PAP zaznaczyła, że inne rodzaje i ilości odpadów powstają w wyniku rozbiórki fabryki, inne po wyburzeniu starej kamienicy, a jeszcze inne po demontażu domku letniskowego. Podczas rozbiórki mechanicznej lub detonacji może dojść do zanieczyszczeń środowiska. – Na przykład przez wycieki oleju z pracujących na budowie maszyn – wyjaśniła Jasek.

Podkreśliła, że w swojej pracy naukowej coraz więcej uwagi poświęca kwestiom środowiskowym, m.in. prowadzi badania gruntu pod zburzonymi obiektami. Próbki gruzu i innych odpadów przywozi do laboratorium. Sprawdza ich właściwości, by określić, do czego można wykorzystać dany materiał.

- Sprawdzamy poziom wilgotności, jakie było zapylenie, jakie są proporcje, kształt, ziarnistość materiału, czy to bardzo drobna mączka, czy jest gładki, czy będzie w stanie spoić się z innym materiałem – wyjaśniła Jasek.

Potwierdziła, że z odpadów budowlanych najczęściej recyklingowi podlega gruz ceglany i betonowy, który nadaje się na podsypki np. pod chodniki, małą architekturę. Natomiast drewno z rozbiórek można wykorzystać np. do produkcji płyt wiórowych.

- Jeśli było zawilgocone, podległe destrukcji, to już jedyną ścieżką jest utylizacja, wykorzystanie na opał – powiedziała Jasek.

Podkreśliła, że wiele materiałów „potrzebuje pewnego rodzaju certyfikacji, przebadania”, żeby można je było bezpiecznie wykorzystać.

- Drewna z odzysku nie możemy tak po prostu wykorzystać do budowy kolejnej konstrukcji, bo nie wiemy, jaką będzie miała ona nośność, wytrzymałość – zaznaczyła Jasek.

W rozmowie z PAP zwróciła uwagę, że eksperckie dyskusje dot. wykorzystania materiałów rozbiórkowych w budownictwie koncentrują się na opłacalności tego procesu.

- Może się okazać, że cała procedura recyklingu jest droższa i bardziej obciążająca dla środowiska, niż wykorzystanie surowców naturalnych. Moje badania to jest szukanie złotego środka – podsumowała doktorantka ZUT.

Promotorem jej pracy pt. „Gospodarka odpadami z przemysłu budowlanego wpisująca się w gospodarkę obiegu zamkniętego” jest dr hab. inż. Anna Głowacka, prof. ZUT; promotorem pomocniczym dr inż. Mateusz Techman. Rezultaty badań mogą przyczynić się do minimalizacji strat przedsiębiorstw budowlanych, wspierając jednocześnie ideę gospodarki o obiegu zamkniętym i zrównoważonego rozwoju. (PAP)

tma/ bar/