W poszukiwaniu życia we Wszechświecie, albo przynajmniej globów zdatnych do jego podtrzymywania, często skupiamy się na odnajdowaniu obiektów o własnościach zbliżonych, do które mamy na naszej własnej planecie – Ziemi.

W 2015 roku odkryto planety w systemie TRAPPIST-1, znajdującym całkiem blisko, bo zaledwie 40 lat świetlnych od Układu Słonecznego. Wyniki badań przedstawiono w 2016 roku w „Nature”. Do teraz odkryto w tym systemie siedem planet, z którym większość ma rozmiary i masy zbliżone do Ziemi. Natomiast sama gwiazda to chłodny czerwony karzeł, czyli najpowszechniejszy rodzaj gwiazd we Wszechświecie.

Gwiazda jest dużo mniejsza i znacznie mniej masywna niż Słońce, ale jej system planetarny jest miniaturowy pod względem rozległości w stosunku do Układu Słonecznego. To sprawia, że część z planet znajduje się w tzw. ekosferze, czyli obszarze wokół gwiazdy, w którym panują warunki temperatury takie, że teoretycznie na powierzchni planety może występować woda w stanie ciekłym,

System TRAPPIT-1 jest więc świetnym celem do badań nad warunkami zamieszkiwalności innych planet. W najnowszych badaniach skupiono się na planecie TRAPPIST-1 d, trzeciej pod względem odległości od gwiazdy. Wspomniana planeta znajduje się na granicy ekosfery. Jej dystans od gwiazdy to zaledwie 2 proc. odległości Ziemi od Słońca. Jednego obiegu dookoła swojej gwiazdy dokonuje w cztery ziemskie dni.

Planetę zbadano przy pomocy Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba. Spektrograf bliskiej podczerwieni NIRSpec nie wykrył molekuł powszechnych w ziemskiej atmosferze, takich jak woda, metan, dwutlenek węgla.

Może to oznaczać, że mamy do czynienia ze skalistym ciałem bez atmosfery. Może być też taka sytuacja, iż atmosfera jest bardzo cienka, przykładowo taka, jaką ma Mars. Jest też inna alternatywa: mogą w niej występować grube chmury blokujące możliwość detekcji określonych cząsteczek, przykładowo jak to ma miejsce na Wenus.

Wiadomo, iż gwiazda w systemie TRAPPIST-1 często generuje rozbłyski wysokoenergetycznego promieniowania, co potencjalnie może odzierać małe planety z atmosfer, szczególnie jeśli krążą blisko. Naukowy wskazują, iż z tego powodu planety e, f, g oraz h mają większe szanse na posiadanie atmosfer. Są jednak chłodniejsze, co czyni je trudniejszymi do zbadania nawet przez instrumenty Teleskopu Webba.

Ryan MacDonald z University of St Andrews w Wielkiej Brytanii, jeden z autorów publikacji, skomentował: - Dzięki Teleskopowi Webba wiemy teraz, że TRAPPIST-1 d jest daleka od bycia gościnnym światem. Dowiadujemy się, iż Ziemia jest jeszcze bardziej wyjątkowa w kosmosie.

Wyniki badań przestawiono w „The Astrophysical Journal”, pierwszą autorką publikacji jest Caroline Piaulet-Ghorayeb z kanadyjskiego Université de Montréal oraz amerykańskiego University of Chicago.

Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba (JWST) to teleskop podczerwony należący do NASA. Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) również bierze udział w tym projekcie. W szczególności dostarczyła spektrograf NIRSpec i ma 50 proc. udział w innym instrumencie podczerwonym MIRI. Przy Teleskopie Webba współpracuje także Kanadyjska Agencja Kosmiczna (CSA).(PAP)

cza/ agt/