Żubr europejski i łoś to największe europejskie zwierzęta kopytne. To również jedne z niewielu żyjących dziś w Europie gatunków, które odbywają sezonowe migracje pomiędzy zimowymi a letnimi areałami.

Migrujące łosie i stada żubrów świadczą o zdolności Polski do zachowania zjawiska migracji lądowych, które jest zagrożone. Ich zachowanie nakłada na ludzi odpowiedzialność, gdyż wymaga utrzymania łączności terenów, po których wędrują żubry - podkreślono w informacji prasowej przesłanej serwisowi Nauka w Polsce.

- Choć migracje łosi i żubrów zwykle nie odbywają się na duże odległości, odgrywają ważną rolę w cyklu życiowym tych zwierząt - mówi prof. Rafał Kowalczyk z Instytutu Biologii Ssaków PAN (IBS PAN) w Białowieży.

Opublikowane w czwartek mapy migracji zwierząt z terenu Polski stanowią część Atlasu Migracji Ssaków Kopytnych, opracowywanego przez zainicjowaną w 2020 r. Globalną Inicjatywę na rzecz Migracji Zwierząt Kopytnych (Global Initiative on Ungulate Migrations – GIUM) w ramach Konwencji o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt (CMS), realizowaną dzięki ONZ.

Głównymi celami inicjatywy są współpraca w opracowaniu globalnego Atlasu Migracji Ssaków Kopytnych przy użyciu danych z monitoringu i wiedzy eksperckiej oraz stymulowanie badań nad czynnikami, mechanizmami, zagrożeniami i rozwiązaniami w zakresie ochrony migracji ssaków kopytnych na świecie. W inicjatywie uczestniczą światowi eksperci reprezentujący główne regiony lądowe świata obejmujące większość, jeśli nie wszystkie trasy migracji ssaków kopytnych. Celem GIUM jest m.in. dzielenie się wiedzą na temat migracji i omawianie nowych, bieżących i sprawdzonych podejść do utrzymania korytarzy migracyjnych na rozległych obszarach. Ma to pobudzać działania ochronne na świecie.

- Sezonowe migracje dużych ssaków lądowych to wyjątkowe i fascynujące zjawisko - mówi prof. Kowalczyk. - Atlas Migracji Ssaków Kopytnych pokazuje, jak wiele gatunków migruje sezonowo na całym świecie; i zwraca uwagę na wyzwania, z jakimi mierzą się te zwierzęta podczas wędrówek w środowisku zdominowanym przez ludzi i pełnym różnych barier.

Atlas jest dostępny dla wszystkich i stale się powiększa. Stanowi on repozytorium aktualnych map migracji, które dostarczają informacji przy planowaniu działań ochronnych, rozbudowie infrastruktury czy kształtowaniu polityki środowiskowej. Docelowo może to wspierać wysiłki na rzecz utrzymania krytycznie ważnej łączności ekologicznej (korytarzy) i siedlisk, kluczowych dla migrujących gatunków. To zaś pozwoli ograniczyć ryzyko konfliktów na linii ludzie-zwierzęta.

Dostawcą danych do map i współautorami arkuszy informacyjnych, które podsumowują dostępną wiedzę naukową na temat wędrówek żubrów i łosi w Polsce, są badacze z Instytutu Biologii Ssaków PAN i Uniwersytetu w Białymstoku.

Po wymarciu w stanie dzikim na początku XX wieku żubr europejski wrócił do Puszczy Białowieskiej dzięki reintrodukcji w 1952 roku. Od tamtego czasu populacja rozrosła się do niemal 900 osobników. Zwierząt przybywa, a schematy ich migracji utrwalają się z sezonu na sezon. Również populacja łosi znad Biebrzy niemal zanikła wskutek nadmiernych polowań w latach 90. XX wieku. Jednak moratorium na odstrzał tych zwierząt pozwoliło na odbudowę lokalnej populacji. Dziś łosie nad Biebrzą migrują sezonowo, przecinając ruchliwe trasy samochodowe i linie kolejowe. Naukowcy uczulają, by ich wędrówki uwzględniać w dalszych planach rozwoju, m.in. budowy infrastruktury.

- Zrozumienie migracji zwierząt i tworzenie map ich wędrówek jest kluczowe dla ochrony gatunków i przeciwdziałania powstawaniu barier na szlakach migracji - mówi prof. Kowalczyk.

Więcej na temat map i atlasu migracji tutaj i tu. (PAP)

Nauka w Polsce

zan/ bar/