Wystawa „Sobiescy i Stuartowie – blask i widmo korony” to pierwsza tego typu prezentacja arcydzieł malarstwa, zebranych i ułożonych w narrację o relacjach rodzinnych i politycznych pomiędzy rodem Sobieskich i Stuartów. Ekspozycja łączy dzieła sztuki, pamiątki osobiste i dokumenty, także z kolekcji prywatnych, które nigdy dotąd nie były udostępniane szerokiej publiczności- informują twórcy wystawy z Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie.

Wśród najważniejszych obiektów znajdują się m.in.: portrety Marii Klementyny Sobieskiej i Jakuba III Stuarta autorstwa Antonio Davida, portrety ich synów – Karola Edwarda Stuarta i Henryka Benedykta, zegarek Marii Klementyny, modlitewnik królowej Marii Stuart, ryciny z wizerunkami bohaterów ekspozycji i rzymskich pałaców, w których żyli. Zwiedzający zobaczą także sceny ślubu pary, chrztu ich syna, unikatowy list królewicza Konstantego Sobieskiego z 1720 r., i wiele innych dzieł sztuki i pamiątek.

Centralną postacią wystawy jest Maria Klementyna Sobieska – wnuczka króla Jana III i Marii Kazimiery, żona Jakuba III Stuarta, pretendenta do tronu Anglii, Szkocji i Irlandii. W wieku 17 lat została jego narzeczoną i po wielu perturbacjach – w tym aresztowaniu na zamku w Innsbrucku, z woli cesarza przeciwnego małżeństwu - i dramatycznej ucieczce przez Alpy dotarła do Italii, by poślubić Jakuba w 1719 roku.

- Losy królewny – od obiecującego małżeństwa, przez krótkie szczęśliwe pożycie w Italii, którego owocem było dwóch synów, przez konflikt z mężem, narastający w wyniku różnic poglądów dotyczących ich wychowania, aż po odosobnienie w klasztorze i śmierć – odzwierciedlają losy wielu kobiet tamtej epoki, których życie było uwarunkowane wielką polityką - opisują twórcy wystawy.

Dzięki współpracy z instytucjami z Ukrainy – Lwowską Narodową Galerią Sztuki im. B. Woźnickiego oraz Lwowskim Muzeum Historycznym – w trakcie trwania wystawy pokazane zostaną po raz pierwszy w Polsce, obiekty związane z rodziną Sobieskich, należące do zbiorów ukraińskich.

Uzupełnieniem ekspozycji będą eksponaty z Zamku Królewskiego w Warszawie, Biblioteki Narodowej. Muzeum Narodowego w Warszawie oraz z własnych zbiorów Muzeum Pałacu w Wilanowie.

Uzupełni ją ścieżka muzyczna składająca się z wybranych utworów z kręgu mecenatu Marii Klementyny i Jakuba III/VIII, wybranych przez dr Anetę Markuszewską, autorkę książki „W cieniu korony. Muzyka w polityce Jakuba III Stuarta i jego żony Marii Klementyny Sobieskiej w Rzymie (1719-1735)”.

Wystawie towarzyszy program edukacyjny adresowany do różnych grup odbiorców. 25 października 2025 r. odbędzie się także międzynarodowe seminarium naukowe z udziałem ekspertów z Polski, Wielkiej Brytanii i Włoch, m.in. wybitnego znawcy Stuartów prof. Edwarda Corpa, poświęcone historii obu rodzin królewskich i badaniom ich spuścizny.

Patronat nad wystawą objął Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA, a patronat honorowy: Ambasada Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w Warszawie.

Nauka w Polsce

ekr/ zan/