Zbudowane głównie z kryształów hydroksyapatytu szkliwo zębów to najtwardsza tkanka w ludzkim organizmie. Chroni wrażliwe warstwy wewnętrzne zęba przed zużyciem, kwasami i bakteriami. Choć bardzo odporne, nie regeneruje się po uszkodzeniu, dlatego kluczowa jest jego ochrona poprzez odpowiednią higienę i dietę. Specjalne lakiery zawierające fluorki i preparaty remineralizujące tylko zapobiegają pogorszeniu sytuacji.

Prof. Alvaro Mata z University of Nottingham w Wielkiej Brytanii i jego współpracownicy opracowali żel wykorzystujący niektóre właściwości śliny, który może przywrócić zębom ich gładką powierzchnię bez konieczności wypełnień. Żel ten zawiera zmodyfikowaną wersję białka, które działa jak amelogenina, białko wspomagające wzrost szkliwa u niemowląt.

Podczas eksperymentów nakładano żel na ludzkie zęby pod mikroskopem w roztworach zawierających wapń i fosforany – główne składniki budulcowe szkliwa. W takim środowisku tworzył on cienką i wytrzymałą warstwę, która utrzymywała się na zębach przez kilka tygodni, nawet podczas szczotkowania.

Żel wypełniał ubytki i pęknięcia, tworząc rusztowanie, które wykorzystuje wapń i fosforany do wspomagania wzrostu nowych kryształów w szkliwie pod warstwą żelu, nawet gdy ubyło ich tak dużo, że odsłonięta została zębina.

Nowa warstwa o grubości do 10 mikrometrów integruje się z leżącą pod nią naturalną tkanką, odbudowując strukturę i właściwości szkliwa. Proces ten zadziałał również w przypadku użycia śliny pochodzącej od dawcy, która również naturalnie zawiera wapń i fosforany, a nie tylko w roztworze zawierającym te substancje chemiczne, którego użył zespół.

Badania kliniczne z udziałem ludzi zaplanowano na początek przyszłego roku. Prof. Mata założył również firmę Mintech-Bio i ma nadzieję, że pierwszy produkt, skierowany do dentystów, pojawi się na rynku pod koniec roku 2026.

Paweł Wernicki (PAP)

pmw/ agt/