Program TOP200 im. Weigla ma wzmocnić potencjał polskiego szkolnictwa wyższego i nauki poprzez przyciągnięcie do Polski wybitnych talentów naukowych.

- Dzięki temu programowi możemy zatrudniać zagranicznych naukowców na okres czterech lat. Pod uwagę brani są naukowcy, którzy pracują w jednym z 200 ośrodków akademickich sklasyfikowanych w trzech najważniejszych rankingach międzynarodowych - powiedział w środę podczas konferencji prasowej dr Wojciech Karczewski, dyrektor Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej.

Te rankingi to: tzw. ranking szanghajski - Academic Ranking of World Universities, QS World University Rankings i Times Higher Education World University Rankings.

Wsparcie instytucji goszczącej będzie obejmowało zatrudnienie naukowca na pełen etat, zapewnienie infrastruktury badawczej i administracyjnej, pomoc w adaptacji, wsparcie w ubieganiu się o kolejne granty badawcze.

Właścicielem programu jest NAWA, która jednak ściśle współpracuje przy jego realizacji z Narodowym Centrum Nauki i Narodowym Centrum Badań i Rozwoju. Oprócz wynagrodzenia dla naukowca, otrzyma on też grant startowy z jednej z tych instytucji - w zależności od rodzaju prowadzonych badań.

Jak wyjaśniał dr Karczewski, finansowanie obejmuje nie tylko samego naukowca, ale też wynagrodzenie dla jego grupy projektowej, którą sam sobie może skompletować.

Naukowiec, który przyjedzie do Polski może liczyć na łączne wynagrodzenie w wysokości ok. 2 mln 400 tys. zł oraz wspomniany grant startowy w wysokości około 400 tys. zł. Dla każdego naukowca to byłoby łącznie 3 mln zł. Całkowity budżet programu to 17 mln zł ze środków krajowych przyznanych NAWA przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Kwota ta zostanie powiększona o 3-4 mln na wspomniane granty startowe.

- W dzisiejszym zglobalizowanym świecie, gdzie wartością samą w sobie jest wymiana myśli, doświadczeń i talentów, to właśnie program NAWA TOP 200 stanowi kolejny krok w budowaniu mostów naukowych z najlepszymi badaczami całego globu. Chcemy, aby polska nauka stała się miejscem, w którym panują wspaniałe warunki do prowadzenia badań, miejscem przyjaznym dla ludzi nauki ze wszystkich środowisk. Mamy ambitne cele: umiędzynarodowienie to strategiczny cel Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego - powiedział minister nauki i szkolnictwa wyższego Marcin Kulasek.

Dyrektor NAWA wyjaśnił, że ogłoszona w środę edycja to pilot programu, a jeśli będzie się on cieszył się powodzeniem, to sprawą otwartą jest zwiększenie jego finansowania. - Myślę, że jeśli w pierwszej edycji sprowadzimy do kraju 5-6 osób, to będzie to oznaczało duży sukces - powiedział dr Karczewski.

Przewidziane są dwie ścieżki udziału. Junior Fellow to ścieżka dla młodszych badaczy z doktoratem uzyskanym nie wcześniej niż 7 lat przed złożeniem wniosku. Z kolei Senior Fellow przeznaczona będzie dla naukowców z doświadczeniem w kierowaniu zespołami badawczymi za granicą.

- Wielu naszych badaczy pracuje dziś w prestiżowych ośrodkach akademickich świata anglosaskiego. Oni mogą być dla nas również cennym źródłem kompetencji. Liczymy, że program TOP200 im. Weigla będzie jednym z elementów, które będą służyć powrotom do kraju, także osobom polskiego pochodzenia, które nie mają polskiego paszportu, ale chciałyby przeżyć przygodę akademicką w kraju - zaznaczyła dr Henryka Mościcka-Dendys, podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych.

Nabór wniosków trwa do 27 lutego 2026 roku, a ogłoszenie wyników pilotażowego konkursu nastąpi do końca lipca 2026.

Patron programu biolog, lekarz i wynalazca Rudolf Stefan Jan Weigl był twórcą pierwszej na świecie skutecznej szczepionki przeciwko tyfusowi plamistemu. Urodził się w 1883 w Przerowie (obecne Czechy) w austriackiej rodzinie Fryderyka i Elżbiety z Kröselów. Ojciec, właściciel warsztatu, zmarł przedwcześnie, a ojczym Józef Trojnar, nauczyciel gimnazjalny, wychowywał pasierba w polskiej tradycji kulturowej. (PAP)

Nauka w Polsce

ekr/ agt/