Jak podkreśliła na poniedziałkowym briefingu prasowym wiceminister nauki prof. Maria Mrówczyńska, to pierwszy taki spójny dokument dotyczący rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce, którego głównym celem jest przystosowanie uczelni do współczesnych, nowych wyzwań.

Wyraziła również nadzieję, że w pierwszym kwartale 2026 r. zostaną opracowane wszystkie zebrane podczas konsultacji informacje, a do końca pierwszego półrocza przyszłego roku strategia zostanie zaprezentowana.

Wiceminister przyznała, że projekt strategii ma duży poziom ogólności z uwagi na bardzo złożony – jak mówiła – system szkolnictwa wyższego w Polsce.

– Mamy 300 uczelni, 10 tysięcy kierunków kształcenia, 1,5 miliona studentów, prawie 100 tysięcy pracowników naukowych na uczelniach. Dodatkowo nasz system szkolnictwa wyższego to nie tylko kształcenie, ale również prowadzenie badań naukowych i transfer wiedzy do otoczenia społeczno-gospodarczego. Trudno jest więc wykonać duży stopień szczegółowości dla tak bardzo zróżnicowanego środowiska, ale diagnoza stanu obecnego, jako została wykonana, analiza SWOT (pomaga zidentyfikować mocne i słabe strony, szanse i zagrożenia np. projektu - przyp. PAP), informacje o celach ogólnych i szczegółowych realizacji strategii są na tyle otwarte, że bardzo chętnie dopasujemy się do tego, co zwróci nam środowisko akademickie – powiedziała prof. Mrówczyńska.

Przewodnicząca powołanego w marcu br. ministerialnego Zespołu do spraw opracowania projektu strategii rozwoju szkolnictwa wyższego, prof. Agnieszka Dardzińska-Głębocka przypomniała z kolei, że praca nad projektem opierała się na „pogłębionej diagnozie stanu obecnego”.

Dodała, że na tej bazie zespół zaproponował cele ogólne oraz cele strategiczne. Jak podała, trzy główne cele dotyczą: społecznej odpowiedzialności uczelni, doskonałości dydaktycznej i budowania przyjaznego środowiska akademickiego w Polsce.

Przewodnicząca zespołu wyraziła nadzieję, że dzięki konsultacjom i dialogowi ze społecznością akademicką projekt strategii będzie „jeszcze bardziej dopracowany”. - Tak naprawdę to strategia jest dla nas, nie my jesteśmy dla strategii – dodała prof. Dardzińska-Głębocka.

W ocenie rektora Uniwersytetu Śląskiego prof. Ryszarda Koziołka, polskie środowisko akademickie „bardzo potrzebowało takiego dokumentu”.

Wypowiadając się w imieniu środowiska uczelni publicznych, rektor podkreślił, że te uczelnie chcą być „instrumentem rozwoju państwa polskiego – jednym z najważniejszych”. – Aby to się mogło dziać, nasza codzienna działalność naukowa i dydaktyczna powinna być powiązana z celami strategicznymi państwa. Opracowując strategie indywidualne (…) one powinny być powiązane i spójne ze strategiami rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce. I oto po raz pierwszy rysuje się szansa na stworzenie dokumentu ramowego, w którym my będziemy mogli lokować cele indywidualne – podkreślił prof. Koziołek.

Zaznaczył przy tym, że nie oznacza to, iż „wszystkie uczelnie mają się ujednolicić i przystosować do strategii centralnej”, ale że dzięki niej uczelnie będą mogły lepiej rozumieć swoją rolę i lepiej wykorzystać środki z budżetu państwa.

Ponadto, w jego ocenie ten dokument jest potrzebny, aby zdiagnozować „najważniejsze bolączki i kryzysy”, ale też „zmienić perspektywę postrzegania przyszłości polskich uczelni”. Zdaniem prof. Koziołka większość rektorów w ostatnich latach „przede wszystkim zajmowała się zarządzaniem kryzysowym”, a strategia ma pomóc skupić się na zarządzaniu rozwoju uczelni.

Rektor Koziołek pytany, co według niego jest tym największym wyzwaniem, wskazał na finanse. – Diagnoza, którą (…) zespół przygotował jasno pokazuje, że bez zmian w finansowaniu żadna ambitna strategia się nie powiedzie – podkreślił.

Wiceszefowa resortu nauki pytana, czy spodziewa się burzliwych dyskusji podczas konsultacji odpowiedziała, że wręcz na nie liczy. – Po to robimy konsultacje, żeby społeczność akademicka nie tylko mogła wyrazić swoją opinię, ale też (…) wskazać, czego brakuje, bo każdy ma trochę inny punkt widzenia i być może o czymś zapomnieliśmy – powiedziała.

Kolejne spotkania konsultacyjne odbędą się w ciągu najbliższych dwóch tygodni: w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie, na Politechnice Poznańskiej i na Politechnice Gdańskiej. W styczniu zaplanowano również jedno spotkanie na uczelni niepublicznej – Uniwersytecie Civitas w Warszawie.

Propozycje zawarte w projekcie strategii dotyczą m.in.: opracowania przejrzystych standardów akredytacji, wprowadzenia systemowych mechanizmów wsparcia dla młodej kadry i studentów oraz zacieśnianie współpracy międzynarodowej. Jednym z elementów nowej strategii ma też być instytucjonalny system oceny jednostek szkolnictwa wyższego. Strategia, która dotyczy najbliższej dekady, ma być zweryfikowana do końca 2027 r. i ewaluowana co 2 lata. (PAP)

Nauka w Polsce

akp/ agt/