Jak napisano w komunikacie przesłanym w poniedziałek z Ośrodka Przetwarzania Informacji – Państwowego Instytutu Badawczego (OPI PIB) do PAP, globalizacja nauki i postępujące umiędzynarodowienie badań naukowych zmieniły sposób funkcjonowania systemów nauki na całym świecie, a rosnąca konkurencja i potrzeba współpracy wymuszają na badaczach mobilność. Zespół ekspertów z OPI PIB i Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (NAWA) przeprowadził badania poświęcone temu zagadnieniu. Ich wyniki opublikowano w monografii „Mobilność akademicka a kariery naukowców”. Autorami publikacji są: dr Marzena Feldy, dr Anna Łobodzińska, dr Jacek Bieliński, Joanna Mirosław, dr Jolanta Buczek i Bartosz Pawlik.

Eksperci OPI PIB i NAWA zbadali instytucjonalne i indywidualne czynniki, które wpływają na udział w programach mobilności. Eksperci przeanalizowali też, jak mobilność akademicka wpływa na rozwój kompetencji, aktywność badawczą, sieci współpracy i tempo awansu w karierze naukowej. Publikacja zawiera także rekomendacje pomocne w doskonaleniu programów mobilnościowych.

„Międzynarodowa mobilność jest uznawana za istotny element rozwoju zawodowego na każdym etapie kariery akademickiej. Umożliwia rozwój kompetencji i poszerzenie sieci kontaktów, (…) daje szansę na budowę rozpoznawalności i uznania” – powiedział cytowany w komunikacie dyrektor OPI PIB dr hab. inż. Jarosław Protasiewicz.

Jak wyjaśniła kierownik projektu dr Marzena Feldy, również cytowana w materiale, badania dostarczają dowodów na to, że tymczasowa międzynarodowa mobilność finansowana przez państwo pozwala naukowcom rozwinąć wiedzę i kompetencje badawcze. Sprzyja także nawiązywaniu i utrzymywaniu kontaktów międzynarodowych, które mogą owocować współpracą i zwiększać produktywność naukową. „Naukowcy, którym zależy na zwiększeniu swojego kapitału ludzkiego i społecznego, powinni dążyć do uczestnictwa w programach stwarzających takie możliwości” – zaznaczyła dr Feldy.

Zdaniem autorów opracowania uczelnie i instytuty, które zabiegają o zwiększenie osiągnięć swojej społeczności naukowej, powinny promować udział w programach mobilności międzynarodowej i wspierać swoich pracowników w aplikowaniu do tych programów. „W świetle przedstawionych wyników dofinansowanie zagranicznych wyjazdów akademickich okazuje się skutecznym narzędziem, które w skali makro może zwiększać osiągnięcia naukowe i innowacyjność państwa. Potwierdzenie skuteczności programów mobilnościowych ma duże znaczenie polityczne, szczególnie w państwach, które podobnie jak Polska dążą do nadrobienia zaległości w wymienionych wyżej obszarach i silniejszego zaakcentowania swojej obecności w globalnym systemie nauki” – czytamy w komunikacie.

Wcześniejsze badania wskazują, że mechanizmy nagradzania aktywności w kwestii międzynarodowej mobilności akademickiej powinny być wypracowane na poziomie systemowym, podobnie jak jej uwzględnianie jako jednego z kryteriów awansu naukowego.

„Wyniki badania (…) wskazują, że chociaż na poziomie deklaratywnym w polskim systemie szkolnictwa wyższego i nauki w ostatnim czasie mobilność jest promowana, to działania te mają jednak charakter fasadowy. Podstawą do tego stwierdzenia jest rezultat dowodzący spowolnienia rozwoju karier naukowych uczestników międzynarodowej mobilności” – stwierdziła Joanna Mirosław, także cytowana w materiale OPI PIB.

Także wypowiadająca się w komunikacie dr Anna Łobodzińska oceniła z kolei, że udział w programach międzynarodowej mobilności akademickiej powinien negatywnie rzutować na tempo promocji do kolejnych stopni naukowych. „Wprowadzenie zmian w tym zakresie będzie przeciwdziałało zaburzeniu kariery naukowej, jakie staje się udziałem niejednego mobilnego naukowca – podsumowała dr Łobodzińska.

Monografia „Mobilność akademicka a kariery naukowców” jest dostępna na stronie OPI PIB.(PAP)

abu/ bar/