Astronomowie robią porządek w nazwach gwiazd

Fot. Fotolia
Fot. Fotolia

Międzynarodowa Unia Astronomiczna (IAU) zaakceptowała oficjalnie kolejnych 86 nazw gwiazd, robiąc porządek w "gwiezdnym nazewnictwie". Tym samym już ponad 300 gwiazd na nocnym niebie ma nazwy w postaci słów o konkretnym znaczeniu.

Współcześnie katalogi astronomiczne zawierają miliony, a nawet miliardy gwiazd. Obiekty są w nich oznaczane ciągami liter i cyfr, często np. wskazujących pozycję na niebie, albo kolejny numer obiektu w danym katalogu. Jednak najjaśniejsze gwiazdy posiadają nazwy słowne. Większość nazw gwiazd będących w powszechnym użytku ma korzenie arabskie, greckie lub łacińskie. Przy czym w części przypadków funkcjonują różne nazwy lub różne wersje pisowni dla tego samego obiektu.

Międzynarodowa Unia Astronomiczna to organizacja zrzeszająca ponad dziesięć tysięcy zawodowych astronomów z całego świata. Jako jedyny podmiot ma prawo nadawać obiektom w kosmosie uznawane oficjalnie nazwy. Astronomowie wypracowali szereg zasad stosowanych do nazewnictwa obiektów należących do różnych kategorii. Niedawno postanowiono uporządkować też nazwy słowne gwiazd.

Grupa Robocza ds. Nazw Gwiazd analizuje tradycyjne nazwy obiektów pochodzące z różnych kultur na całym świecie i ustala jednolitą, zalecaną wersję do stosowania w astronomicznych katalogach i atlasach gwiazd, aby uniknąć nieporozumień i pomyłek. W wielu przypadkach, jako oficjalne nazwy aprobowane są te, które znamy zwyczajowo, aczkolwiek nie jest to regułą.

W ubiegłym roku opublikowano listę zaaprobowanych nazw dla 227 gwiazd. Teraz uzupełniono ją o nazwy dodatkowych 86 obiektów, co daje razem 313 gwiazd.

Najjaśniejsza gwiazda, której imię zaaprobowano w tym roku, to Alsephina o blasku 2 magnitudo. W astronomicznych katalogach jest także oznaczana, jako delta Velorum. Nazwa Alsephina pochodzi od arabskiej nazwy al-safinah oznaczającej statek i odnoszącej się do dawnego greckiego gwiazdozbioru Argo (Argo Navis - statek Argonautów). Po raz pierwszy nazwę użyto w X wieku w arabskim tłumaczeniu „Almagestu”, dzieła greckiego astronoma Ptolomeusza z II wieku naszej ery. Początkowo nazwa odnosiła się do całego gwiazdozbioru, a przypisanie do konkretnej jasnej gwiazdy nastąpiło w 1660 r. w „Harmonia Macrocosmica” Andreasa Cellariusa, XVII-wiecznej ilustrowanej książce o kosmosie z Holandii.

Tego typu skomplikowane losy nazw gwiazd nie są wyjątkowe. Wiele gwiazd ma nazwy o pochodzeniu greckim, ale przetłumaczone na arabski, a następnie na łacinę w okresie średniowiecza lub renesansu. W zestawieniu oficjalnym zaaprobowano także jedenaście nazw pochodzenia chińskiego, są też nazwy z innych kultur, np. hinduskie, aborygeńskie, czy pochodzące od ludów zamieszkujących tereny RPA.

Spośród najbliższych gwiazd względem Słońca, uznano nazwę Gwiazda Barnarda, która znajduje się w powszechnym użyciu od stulecia. Jest to czerwony karzeł odkryty przez Edwarda Emersona Barnarda w 1916.

Szczegółowe informacje są dostępne na stronie: https://www.iau.org/news/pressreleases/detail/iau1707/ (PAP)

cza/ ekr/

Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.

Czytaj także

  • Fot. Adobe Stock

    Najczęściej cytowany artykuł dotyczący Covid-19 wycofany po czteroletnim sporze

  • Fot. Adobe Stock

    Roślinne napoje nie tak odżywcze, jak się wydają

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

newsletter

Zapraszamy do zapisania się do naszego newslettera