W tym roku 2 lutego mija 48 lat od podpisania w irańskiej miejscowości Ramsar „Konwencji o obszarach wodno-błotnych o międzynarodowym znaczeniu, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego”, potocznie nazywanej Konwencją Ramsarską. Dla upamiętnienia tego wydarzenia co roku w tym terminie obchodzony jest Światowy Dzień Mokradeł. Tegoroczne hasło przewodnie brzmi: „Mokradła a zmiany klimatu”.

"Obszary bagienne świata należą do najważniejszych regulatorów klimatu Ziemi - ich ochrona może nam pomóc zarówno ograniczyć globalne ocieplenie, jak i zaadaptować się do zmian klimatu. Ale mokradła mogą też paść ofiarą tych zmian – a wraz z nimi tysiące zamieszkujących je gatunków roślin i zwierząt" - alarmują naukowcy w komunikacie przesłanym PAP przez Centrum Ochrony Mokradeł Uniwersytetu Warszawskiego.

Przypominają, że bagna są najważniejszymi lądowymi „magazynami” węgla organicznego. Zawierają 30 proc. glebowego węgla świata i aż dwa razy więcej niż wszystkie lasy na Ziemi. Jeden hektar ekosystemu bagiennego magazynuje w ciągu roku od kilkuset kg do nawet dwóch ton węgla.

W dłuższej, geologicznej skali czasu tereny podmokłe przyczyniają się do ochładzania klimatu, bo usuwają z atmosfery dwutlenek węgla. "Ale w krótszej skali czasowej mogą przyczyniać się do ocieplania, uwalniając do atmosfery metan – ważny element klimatycznych sprzężeń zwrotnych" - zwracają uwagę naukowcy.

"Jaka będzie relacja między bagnami, a klimatem zależy w dużej mierze od nas. Osuszanie mokradeł to jeden z czynników przyspieszających globalne ocieplenie, ponieważ powoduje szybkie biologiczne utlenianie zawartego w torfie węgla i jego emisję do atmosfery w postaci dwutlenku węgla" - opisują badacze.

Według wyliczeń, cytowanych w komunikacie Centrum Ochrony Mokradeł UW, emisje CO2 z osuszonych torfowisk, obejmujących zaledwie ok. 0,5 proc. powierzchni lądów, odpowiadają aż za 5 proc. antropogenicznych emisji gazów cieplarnianych. "Możemy ich uniknąć przywracając na osuszonych niegdyś torfowiskach warunki bagienne i zaprzestając ich rolniczego wykorzystania" - wskazują naukowcy.

Jak wyjaśniono w komunikacie, mokradła – w ujęciu Konwencji Ramsarskiej – to nie tylko bagna, ale też śródlądowe ekosystemy wodne i wodno-błotne oraz płytkie przybrzeżne wody morskie. Wszystkie one są wrażliwe na wzrost temperatury i zmiany rozkładu opadów.

"Bezpośrednim skutkiem utraty mokradeł dla człowieka jest wyczerpywanie się zasobów wody użytkowej, wymieranie populacji poławianych ryb, czy zaburzenie lokalnego mikroklimatu. Dlatego, tak jak ochrona klimatu musi być częścią całościowych działań na rzecz ochrony biosfery, tak ochrona mokradeł powinna być nierozłącznym elementem mądrej polityki klimatycznej" - zalecają naukowcy.

PAP - Nauka w Polsce, Szymon Zdziebłowski

szz/ agt/