Publikacja jest pomyślana jako podręcznik dla studentów orientalistyki, ale - jak twierdzi autorka - jest przeznaczona również dla wszystkich osób zainteresowanych islamem. Przejrzysty podział rozdziałów i zrozumiały język powodują, że po książkę mogą faktycznie sięgnąć także laicy. Tych ostatnich może szczególnie zainteresować rozdział poświęcony alchemii.

W pierwszej części książki autorka dokonała zwięzłego wprowadzenia w kulturę i realia świata muzułmańskiego, tak aby czytelnik lepiej mógł zrozumieć kontekst. Z tego względu omówiła powstanie islamu, kształtowanie się kalifatu, obowiązki muzułmanina oraz dogmaty wiary.

Prof. Pachniak wielokrotnie na kartach książki powtarza, że nauka islamu nie wzięła się z próżni, ale kształtowała się w znacznej mierze pod wpływem nauki greckiej oraz perskiej. Dlatego przedstawiono drogi ich przenikania, najważniejsze szkoły tłumaczeniowe oraz charakter tłumaczeń. Omawia również stosunek religii do nauki.

W kolejnych rozdziałach czytelnik poznaje filozofię, medycynę, astronomię, nauki ścisłe. Autorka opisuje, jak kształtowały się te dziedziny nauki w islamie, pod jakim wpływem powstały, omawia sylwetki najważniejszych twórców i najistotniejsze odkrycia. Następnie pokazuje, jakimi drogami nauka muzułmańska trafiła do Europy, poprzez działalność słynnej szkoły tłumaczeniowej w Toledo oraz inne punkty kontaktowe: Sycylię, południowe Włochy. Prof. Pachniak przedstawia najważniejsze tłumaczenia w poszczególnych dziedzinach oraz wpływ, jaki wywarły one na naukę europejską. Pokrótce przedstawia także wybrane aspekty kultury i sztuki.

Zdaniem autorki, w powszechnej świadomości brak jest wiedzy o tym, że już w średniowieczu kultura europejska - chrześcijańska miała stały kontakt z kulturą arabską - muzułmańską. "Islam wpływał na cywilizację europejską, i vice versa, od wieków, a w wielu przypadkach wpływ ten stał się tak nieodłączną częścią kultury zachodniej, że obecnie z trudem go sobie uświadamiamy, traktując jako część naszego, europejskiego dziedzictwa" - pisze arabistka.

Szczególny nacisk kładzie na przedstawienie astronomii i medycyny. To właśnie dokonania arabskie w tych dziedzinach silnie zainspirowały łacińską Europę. Arabskich lekarzy doceniano w średniowiecznej Europie. "Zaproponowane przez nich metody leczenia i nowe zabiegi przez wiele lat stosowano później w Europie" - podkreśla autorka.

Publikacja ukazała się nakładem Wydawnictwa TRIO. Wydanie książki wsparło finansowo Collegium Civitas i Wydział Orientalistyczny Uniwersytetu Warszawskiego.

PAP - Nauka w Polsce, Szymon Zdziebłowski

agt/