Autorami listy są dr Robert Hazen z Carnegie Institute w Waszyngtonie oraz prof. Jesse Ausubel z Rockefeller University w Nowym Jorku (USA).

Spośród około 5000 znanych minerałów około 100 tworzy większą część skorupy ziemskiej. Pozostałe są rzadkie lub bardzo rzadkie. Połowa występuje tylko w pięciu lub mniejszej liczbie lokalizacji, a w przypadku niektórych z nich całe znane zasoby zajmują mniej niż centymetr sześcienny. Dzięki katalogowi można lepiej poznać budowę Ziemi, ponieważ rzadkie minerały powstają tylko w określonych warunkach, gdy ich składniki łączą się w specyficznych proporcjach. To one odróżniają naszą planetę od Marsa czy Księżyca, na których pospolite ziemskie minerały także występują.

Ponieważ dwie trzecie rzadkich minerałów powstało w przebiegu procesów pośrednio lub bezpośrednio związanych z żywymi organizmami (na przykład biomineralizacji), ich znalezienie na innych planetach może świadczyć o obecności życia – sugerują autorzy zestawienia.

Niektóre minerały można znaleźć tylko we wnętrzu wulkanów albo w słonych jeziorach, inne występują w mikroskopijnych ilościach lub rozkładają się w kontakcie z powietrzem czy pod wpływem światła słonecznego. Na przykład niedostrzegalne gołym okiem ziarna zawierającego tellur ottoitu znaleziono podczas mikroskopowych badań skał z Otto Mountain niedaleko San Bernadino (Kalifornia, USA).

Wiele rzadkich minerałów powstaje z połączenia rzadkich pierwiastków – jak zawierający beryl i antymon swedenborgit, czy powstały z germanu i telluru alburnit, który odkryto dopiero w roku 2014 w rumuńskich górach. Fingeryt - tlenek miedzi i wanadu – występuje tylko w fumarolach (otworach, przez które wydobywają się gorące gazy) wulkanu Izaico w Salwadorze. Harmunit składa się z pospolitych pierwiastków (wapń, żelazo i tlen), ale ulega ziszczeniu w kontakcie ze zwykłą krzemionką. Jak dotąd znaleziono go tylko w dwóch miejscach.

Niektóre minerały istnieją na razie tylko teoretycznie – jak krystaliczny dwutlenek węgla, który mógłby występować w niektórych miejscach na Antarktydzie. Został natomiast zaobserwowany na Marsie. Krystaliczny dwutlenek węgla jest stabilny tylko w temperaturze niższej od minus 78,5 stopnia Celsjusza.

Sam dr Hazen ma własny rzadki minerał – hazenit. Powstaje w silnie alkalicznym kalifornijskim jeziorze Mono z nadmiaru związków fosforu wydalanego przez miejscowe mikroorganizmy.(PAP)

pmw/ agt/