Dziesięciu ludzi, którzy wstrząsnęli nauką - według Nature

Jednym z najważniejszych naukowych wydarzeń mijającego roku było eksperymentalnie potwierdzenie istnienia fal grawitacyjnych, przewidzianych przez Einsteina 100 lat wcześniej. Udało się tego dokonać w Laserowym Obserwatorium Interferometrycznym Fal Grawitacyjnych (LIGO) - dlatego na liście znalazła się prof. Gabriela Gonzalez, rzeczniczka konsorcjum LIGO Scientific Collaboration. Astronom dr Guillem Anglada-Escudé odkrył krążącą wokół najbliższej Słońca gwiazdy Proxima Centauri planetę o wielkości odpowiadającej Ziemi.

W dynamicznie rozwijającej się dziedzinie sztucznej inteligencji szczególnie wyróżnił się Demis Hassabis, współzałożyciel firmy DeepMind. Opracowany przez DeepMind program komputerowy AlphaGo pokonał mistrza starochińskiej gry go, uważanej za znacznie większe niż szachy wyzwanie dla sztucznej inteligencji.

Doktor Celina Turchi, brazylijska epidemiolog odegrała główną rolę w ustaleniu, że to wirus Zika odpowiada za występowanie u brazylijskich noworodków mikrocefalii - niedorozwoju mózgu i małogłowia.

Zarówno pochwały, jak i krytykę wzbudziło osiągnięcie doktora Johna Zhanga, specjalisty od płodności. Dzięki wykorzystaniu techniki wymiany mitochondrialnego DNA, do której potrzebne są dwie komórki jajowe i plemnik, obciążona genetyczną wadą kobieta urodziła zdrowego chłopca.

Na zagrożenia związane z manipulacjami genetycznymi a konkretnie z kontrowersyjną techniką edycji genów CRISPR–Cas9, którą pomógł stworzyć, zwrócił uwagę dr Kevin Esvelt. Dzięki taniej i łatwej w użyciu CRISPR–Cas9 można korygować wadliwe fragmenty DNA, które powodują choroby lub tępić szkodniki, ale może także posłużyć do stworzenia broni biologicznej czy zakłócić działanie ekosystemów.

Na liście znalazł się również prof. Terry Hughes, który podniósł alarm w sprawie katastrofalnego blaknięcia Wielkiej Rafy Koralowej oraz chemik atmosfery Guus Velders, który położył podstawy pod międzynarodowe porozumienie, które ma skłonić państwa do zaprzestania produkcji i użytkowania silnie wpływających na efekt cieplarniany gazów znanych jako wodorofluorowęglowodory (HFC).

Doktor fizyki Elena Long zwróciła uwagę na trudności i dyskryminację, będące udziałem fizyków należących do mniejszości seksualnych – w tym gejów, lesbijek, biseksualistów czy osób transgener.

Listę zamyka Alexandra Elbakyan, założycielka strony internetowej Sci-Hub, na której (nielegalnie) udostępnia za darmo około 60 milionów opracowań naukowych.

Jak zaznaczają autorzy listy, wszystkie wymienione na niej osoby miały istotny udział w najważniejszych wydarzeniach naukowych tego roku, potencjalnie mogących mieć globalny zasięg. (PAP)

pmw/ agt/