W ocenie prof. Fabiana Welca z Instytutu Archeologii UKSW w Warszawie, zarówno dzięki tegorocznym, jak i prowadzonym od 2017 r. badaniom na wyspie Rab, wyłania się obraz zorganizowanego i całkowicie samowystarczalnego rzymskiego wiejskiego ośrodka produkcyjnego, który wytwarzał dobra nie tylko na swój własny lokalny użytek, ale również na eksport poza wyspę Rab.

Zespół prof. Welca, który prowadzi badania na wyspie Rab wspólnie z dr Anną Konestrą z Instytutu Archeologii w Zagrzebiu za pomocą georadaru, zlokalizował na wyspie monumentalny portyk otaczający wewnętrzny dziedziniec rzymskiej willi, jak również przylegające do budowli pomieszczenia gospodarcze. Znaleziska baz kolumn świadczą, zdaniem badaczy, że willa była od strony wewnętrznej ozdobiona kolumnadą i najprawdopodobniej również mozaikami podłogowymi, lecz ta część założenia będzie badana dopiero w przyszłym roku.

Naukowcom udało się też zlokalizować pomieszczenia gospodarcze, które przylegały do rozległego budynku willowego. W ich obrębie badacze przeprowadzili wykopaliska na niewielką skalę i m.in. odsłonili basen, w którym zapewne przechowywano oliwę lub wino. W przylegających pomieszczeniach archeolodzy odkopali dużą ilość fragmentów afrykańskich amfor, monety, fragmenty stemplowanych dachówek, lampek oliwnych czy rur ceramicznych, którymi doprowadzono do kompleksu wodę. "Rzadkim znaleziskiem jest wykonany z brązu i zdobiony geometrycznie kałamarz" - opowiada PAP prof. Fabian Welc.

Do tej pory badacze w tym regionie (północno–wschodniego wybrzeża Adriatyku) skupiali się wyłącznie na rzymskich założeniach willowych - bez ich szerszego kontekstu. "Dlatego nasze prace dają unikalny wgląd w gospodarcze podstawy funkcjonowania rzymskich latyfundiów na obszarze prowincji Dalmacja w pierwszych wiekach naszej ery" - przekonuje prof. Welc.

W poprzednich latach dzięki zastosowaniu najnowszych technologii (m.in. zdjęciom lotniczym czy badaniom geofizycznym) w innej części wyspy udało się zlokalizować zespół pieców do wypału ceramiki, w których produkowano wyroby ceramiczne.

Z wyspy eksportowano głównie produkty ceramiczne i zapewne oliwę oraz wino, być może również ryby. W zamian importowano wytwory szklane, dobrej jakości wino i wysokiej klasy naczynia typu terra sigillata, które przywożono głównie z Tunezji, w mniejszej ilości również z Bliskiego Wschodu - wynika z kilkuletnich badań międzynarodowego zespołu.

Projekt finansowany jest przez gminę Lopar z wyspy Rab, Instytut Archeologii w Zagrzebiu, Chorwackie Ministerstwo Kultury oraz Instytut Archeologii UKSW.

PAP - Nauka w Polsce, Szymon Zdziebłowski

szz/ ekr/