Europa to czwarty co do wielkości księżyc Jowisza i szósty w Układzie Słonecznym. Naukowców interesuje jednak szczególnie, a to dlatego, że pokryta jest grubą warstwą lodu, pod którą prawdopodobnie znajduje się głęboki ocean słonej wody. Ciekła woda może z kolei oznaczać życie.

Badająca układ Jowisza sonda Juno sfotografowała właśnie Europę z odległości zaledwie 352 km. O kilometr bliżej tego księżyca znalazł się tylko, przed laty, próbnik Galileo.

Na nowym zdjęciu widać obszar o nazwie Annwn Regio położony na północ od równika. Widoczny na nim jest również terminator, czyli granica między dniem i nocą.

Kładące się w jego pobliżu długie cienie spowodowane nisko padającym słońcem doskonale ukazują struktury silnie nierównego terenu. Doskonale dostrzec można m.in. okrągłe wgłębienie, które, według specjalistów może być kraterem uderzeniowym.

Materiały na temat Europy nadsyłane przez Juno pomogą w zorganizowaniu kolejnych misji, w tym planowanej na 2024 rok Europa Clipper, która ma przyjrzeć się atmosferze, powierzchni oraz wnętrzu jowiszowego księżyca. W szczególności ma ona sprawdzić, czy pod lodem znajdują się obszary z warunkami sprzyjającymi życiu.

Tymczasem Juno miała niełatwe zadanie. Pędząc względem Europy z prędkością prawie 24 km/s, miała zaledwie 2 godziny na wykonanie zdjęć.

Przesłane zdjęcie to jednak dopiero wstęp. „To pierwszy etap całego procesu, ale według wszelkich danych przelot Juno obok Europy zakończył się ogromnym sukcesem” - powiedział Scott Bolton, główny naukowiec misji.

„Nadesłane zdjęcie to zaledwie przedsmak niezwykłej nowej nauki, której można się spodziewać dzięki całej baterii pokładowych instrumentów i czujników zbierających dane w czasie przemknięcia sondy tuż nad lodową powierzchnią księżyca” - stwierdził ekspert.

Badacze czekają m.in. na zdjęcia Europy wykonane w najwyższej jak dotąd rozdzielczości (1 km na piksel), a także dane na temat struktury i składu lodowej pokrywy, jonosfery oraz oddziaływań księżyca z polem magnetycznym planety.

Porównanie z dawnymi fotografiami pozwoli przy tym sprawdzić, jak powierzchnia Europy zmieniła się w ciągu kilku dekad. Analiza skorupy ma natomiast umożliwić ewentualne znalezienie w niej zbiorników z ciekłą wodą.

To nie pierwsze nadesłane przez Juno rewelacyjne materiały na temat księżyca Jowisza. Przed rokiem sonda zbadała Ganimedesa, a w latach 2023 i 2024 ma zbliżyć się do Io - najbardziej wulkanicznego globu w Układzie Słonecznym.

Więcej informacji na stronach:

https://www.nasa.gov/feature/jpl/nasa-s-juno-shares-first-image-from-flyby-of-jupiter-s-moon-europa

Interaktywna mapa Układu Słonecznego z misjami badawczymi:

https://eyes.nasa.gov/apps/orrery/#/home

Marek Matacz

mat/ ekr/