Dwa zespoły naukowe - pod kierownictwem prof. dr. hab. Grzegorza Węgrzyna oraz dziekan MWB UG i GUMed dr hab. Eweliny Król, prof. UG znalazły się wśród finalistów konkursu „Eureka! DGP - Odkrywamy polskie wynalazki”.

W tym plebiscycie „Dziennika. Gazety Prawnej” nagradzane są polskie wynalazki, które mają potencjał do wykorzystania w gospodarce i w produkcji.

Konkurs odbywa się pod patronatem ministra nauki i szkolnictwa wyższego, Urzędu Patentowego RP, Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, a także Polskiej Akademii Nauk, a mecenasem plebiscytu jest firma Polpharma S.A.

Jeden z docenionych pomysłów to „Genisteina do zapobiegania utraty pamięci i zdolności poznawczych ludzi zdrowych”.

Genisteina może być potencjalnie zastosowana jako czynnik zapobiegający i zmniejszający odkładanie się szkodliwych nierozpuszczalnych agregatów i złogów białek w mózgu, zwłaszcza beta-amyloidu (białko towarzyszące chorobie Alzheimera).

„Genisteina jest związkiem pochodzenia naturalnego, występującym w wielu roślinach, m.in. w soi. Jest bezpieczna w stosowaniu - co wykazały nie tylko badania na zwierzętach, ale także testy kliniczne, które były prowadzone w USA i Wielkiej Brytanii” - mówi prof. Grzegorz Węgrzyn.

„Analizując uzyskane w badaniach na myszach rezultaty, naukowcy stwierdzili, że podawanie genisteiny znacząco usprawniło procesy pamięciowe i poznawcze u zwierząt obu płci, a także pozytywnie wpływało na funkcje mózgu. Co więcej, można było zapobiegać neurologicznym skutkom starzenia się, takim jak pogorszenie pamięci i parametrów poznawczych. Możliwa jest także potencjalna profilaktyka chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera. Wdrożenie wynalazku może pomóc w ograniczeniu lub zahamowaniu procesów zaburzenia funkcji poznawczych, szczególnie u osób starszych, a także w profilaktyce chorób neurodegeneracyjnych” – dodaje.

Według badaczy wprowadzenie na rynek genisteiny jako środka zapobiegającego zaburzeniom funkcji poznawczych pojawiających się wraz z wiekiem może być wręcz przełomem w profilaktyce demencji starczej, a także niektórych chorób neurodegeneracyjnych.

Szacuje się, że obecnie na choroby te cierpi około 5-6 milionów ludzi na świcie, a liczba ta ulegnie co najmniej potrojeniu w roku 2050.

Do tego należy dodać znacznie większą liczbę osób jeszcze niezdiagnozowanych, ale wykazujących objawy demencji starczej.

Zespół w składzie dr hab. Ewelina Król, prof. UG, mgr Marta Zimna, dr Gabriela Brzuska, prof. dr hab. Bogusław Szewczyk oraz mgr Sara Boch-Kminikowska opracował natomiast potencjalną rekombinowaną szczepionkę przeciwko wirusowi kleszczowego zapalenia mózgu (TBEV, ang. tick-borne encephalitis virus) - „Sekwencja aminokwasowa rekombinowanych cząstek wirusopodobnych wirusa kleszczowego zapalenia mózgu oraz ich zastosowanie jako antygenu szczepionkowego”.

Wspomniane cząstki to struktury podobne do wirusa, ale takie, które nie są w stanie wywołać infekcji. Mogą jednak spowodować reakcję immunologiczną, dzięki czemu mogą stanowić podstawę szczepionki. Naukowcy wytwarzają te cząstki w niekonwencjonalnym systemie opartym na pierwotniaku.

Taka metoda pozwala na prowadzenie wydajnej produkcji oraz sprawne oczyszczanie cząstek, a to oznacza możliwość obniżenia ceny docelowego preparatu.

Na modelu zwierzęcych udało się już potwierdzić jego pełną skuteczność.

Jak podkreślają badacze, niedroga i skuteczna i bezpieczna szczepionka chroniąca przed zakażeniem wirusem TBEV mogłaby być powszechnie stosowana. Dzisiaj zaleca się ją tylko mieszkańcom terenów endemicznych i turystom.

Niskie koszty szczepionki mogłyby też pozwolić na wykorzystanie jej jako szczepionki weterynaryjnej, która obecnie, w ogóle nie jest dostępna. A to ważne, ponieważ spożycie produktów mlecznych od zakażonych zwierząt jest jedną z dróg przeniesienia wirusa na ludzi.

Nauka w Polsce

mat/ agt/