GIG w październiku pokaże system demonstracyjny oczyszczania solanek kopalnianych

Akcja odławiania śniętych ryb z jeziora Dzierżno Duże w Rzeczycach w woj. śląskim w sierpniu 2024 (mr) PAP/Jarek Praszkiewicz
Akcja odławiania śniętych ryb z jeziora Dzierżno Duże w Rzeczycach w woj. śląskim w sierpniu 2024 (mr) PAP/Jarek Praszkiewicz

Opracowany w międzynarodowym projekcie demonstracyjny system oczyszczania solanek kopalnianych pokaże w październiku Główny Instytut Górnictwa – Państwowy Instytut Badawczy, wraz z wynikami analiz warunków jego przemysłowego zastosowania – wynika z zapowiedzi GIG.

Ograniczenie odprowadzania zasolonych wód kopalnianych ma być jednym z systemowych rozwiązań problemu wysokiego stężenia tzw. złotej algi i masowego śniecia ryb, jaki wystąpił latem 2022 r. na Odrze, a w tym roku na zbiorniku Dzierżno Duże (Odrę i zbiornik zasila rzeka Kłodnica, do której trafiają m.in. wody dołowe).

Jak przekazała rzeczniczka Instytutu Sylwia Jarosławska-Sobór, demonstracyjne wdrożenie zaawansowanej metody redukcji ładunku soli i odzyskiwania zasobów z wód kopalnianych uczyniono założeniem projektu LIFE Brine Mining, współfinansowanego przez unijny program LIFE.

Jarosławska-Sobór uściśliła, że taki demonstracyjny system działał przez 19 miesięcy w kopalni Ziemowit, należącej do Polskiej Grupy Górniczej. Obecnie trwają analizy techniczne i ekonomiczne warunków zastosowania technologii w przemysłowej skali. Pełne wyniki prac zaprezentowane zostaną w październiku 2024 r.

W skład konsorcjum projektu LIFE Brine-Mining wchodzi 10 jednostek z Grecji, Holandii i Polski. Polskimi partnerami są: Główny Instytut Górnictwa – Państwowy Instytut Badawczy, Politechnika Śląska oraz Polska Grupa Górnicza. Z ramienia GIG w projekcie uczestniczą specjaliści zakładu ochrony wód Instytutu.

Głównym celem projektu jest zmniejszenia zrzutu solanek kopalnianych do środowiska poprzez bezpośredni odzysk zawartych w nich wartościowych surowców. Ma to nastąpić dzięki innowacyjnemu rozwiązaniu, umożliwiającemu przemysłowi wydobywczemu węgla usprawnienie gospodarki wodami zasolonymi.

W projekcie opracowano innowacyjny system demonstracyjny do oczyszczania solanek kopalnianych. System ten jest połączeniem technologii membranowych, jak: ultrafiltracja, nanofiltracja, elektrodializa, odwrócona osmoza, reaktorów strąceniowych, urządzeń do odparowywania oraz krystalizacji.

Demonstracyjny system działał przez 19 miesięcy w kopalni Ziemowit – według GIG - wykazał się dużą skutecznością.

System uzdatniał solankę z kopalni o zawartości soli 8 proc. produkując wodę o wysokiej czystości, odpowiednią do nawadniania terenów uprawnych, podlewania parków, utrzymywania czystości w budynkach użyteczności publicznej, a także przydatną w kopalniach dla celów sanitarnych oraz przemysłowych.

Produkowane były też wodorotlenek magnezu węglan wapnia, siarczan wapnia i chlorek sodu, wszystkie o czystości powyżej 91 proc. Praca w trybie 24-godzinnym umożliwiła uniknięcie zrzutu 7 tys. m. sześc. solanki rocznie do wód powierzchniowych, a także odzyskanie 5,8 tys. ton czystej wody oraz 432 ton soli – w skali roku.

System został dodatkowo przetestowany pod kątem oczyszczania solanki z innych kopalń, jak kopalnie potasu, wykazując taką samą wydajność jak dla kopalń węgla.

Działalność GIG-PIB, który zatrudnia ponad 400 osób, w tym ponad 120 ze stopniami i tytułami naukowymi, obejmuje najważniejsze aspekty górnictwa i geoinżynierii, bezpieczeństwa przemysłowego oraz inżynierii środowiska, w szczególności ochrony środowiska przed skutkami działalności przemysłowej.

Obecnie na terenie woj. śląskiego obowiązują trzy rozporządzenia tamtejszego wojewody dotyczące zakazu korzystania z jeziora Dzierżno Duże, IV sekcji Kanału Gliwickiego oraz rzeki Kłodnicy. Dwa pierwsze z nich wydano „w celu zapobiegania śnięciu ryb”, m.in. aby uniknąć rozpowszechnienia złotej algi.

Powodem wydania trzeciego rozporządzenia jest prowadzony w Kłodnicy eksperyment neutralizacji złotej algi przy użyciu nadtlenku wodoru (H2O2). Eksperyment odbywa się na Kłodnicy, ponieważ tam przez IV sekcję Kanału Gliwickiego trafia zawierająca złotą algę woda z Dzierżna Dużego, która następnie przedostaje się do Odry.

W ostatnich dniach wiceszefowa Ministerstwa Klimatu i Środowiska Urszula Zielińska w rozmowie z PAP podkreśliła, że to jedynie „rozwiązanie kryzysowe” i należy skupić się na „systemowej odbudowie ekosystemów rzecznych w Polsce”. We wrześniu spółki górnicze mają przedstawić swoje plany związane z odsalaniem wód kopalnianych, które tworzą warunki do rozwoju złotej algi i masowego śnięcia ryb.

Zielińska powiedziała, że będzie to „szeroki wachlarz inwestycji”, którego podstawą będą systemy odsalające. Jak przekazała, według wstępnych szacunków jedna odsalarnia może kosztować od 1 do 1,5 mld zł. Czas budowy to od pięciu do siedmiu lat.(PAP)

mtb/ mhr/

Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.

Czytaj także

  • Fot. Adobe Stock

    Ekspert: Polski teleskop poleci w przyszłym roku na orbitę Księżyca

  • Na zdj. od lewej: mgr inż. Stefania Wolff (WFTiMS PG i IMP PAN), mgr Angelika Łepek (WFTiMS PG), prof. Jacek Ryl (WFTiMS PG), dr hab. inż. Katarzyna Siuzdak, prof. IMP PAN (IMP PAN), dr inż. Wiktoria Lipińska (IMP PAN, absolwentka PG), dr hab. inż. Andrzej Nowak, prof. PG (WChem PG). Fot. Krzysztof Mystkowski / Politechnika Gdańska

    Naukowcy z Politechniki Gdańskiej zamienili kapustę pekińską w materiał do sensorów

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

newsletter

Zapraszamy do zapisania się do naszego newslettera