Listę zdobywców grantów ogłoszono w czwartek w południe. W tej edycji ERC przeznaczyła w sumie na wszystkie granty blisko 780 milionów euro. Projekty zostaną zrealizowane w 24 krajach europejskich. Najwięcej w Niemczech (98), Holandii (51), Wielkiej Brytanii (50), Francji (49). Naukowcy reprezentują 51 narodowości – poinformowało biuro prasowe ERC.

Starting Grants mogą otrzymać naukowcy od 2 do 7 lat po doktoracie, na projekt trwający do 5 lat. Granty są przyznawane najlepszym młodym naukowcom w Europie na realizację ryzykowanych, ale potencjalnie przełomowych projektów badawczych we wszystkich dziedzinach nauk. Laureaci mają swobodę w wyborze programu badawczego i budowy własnego zespołu.

Wśród badaczy, którzy zrealizują grant w polskich ośrodkach znalazł się Łukasz Bola z Instytutu Psychologii PAN. Otrzyma on prawie 1,5 mln euro na realizację projektu BLINDBRAIN - pierwszego w Polsce grantu ERC w obszarze psychologii.

Jego projekt będzie dotyczył plastyczności mózgu u osób niewidomych od urodzenia. „Duża część ludzkiego mózgu jest genetycznie zaprogramowana do obsługi zmysłu wzroku. W mojej pracy badam, co te obszary robią u osób niewidomych, które, siłą rzeczy, nie wykorzystują kory wzrokowej tak, jak osoby widzące. Pozwala mi to zrozumieć, jak mózg adaptuje się do nowych wyzwań” – napisał laureat w komunikacie przesłanym do mediów.

Naukowiec przypomniał, że w ostatnich latach, badania neuroobrazowe prowadzone z udziałem osób niewidomych przyniosły ekscytujące odkrycie. Okazało się, że obszary wzrokowe osób niewidomych aktywują się w odpowiedzi na bodźce językowe, takie jak słowa i zdania.

„W moim projekcie zbadam mechanizmy, które mogą leżeć u podstaw tego typu aktywacji. Na przykład, czy usłyszenie słowa <<jabłko>> prowadzi do pojawienia się w obszarach wzrokowych osoby niewidomej stosunkowo prostej, przestrzennej reprezentacji małego i okrągłego obiektu? Taki wynik sugerowałby, że obszary te zachowują do pewnego stopnia swoje typowe funkcje, takie jak ocena wielkości i kształtu obiektów, nawet u osób niewidomych. Może być jednak tak, że obserwowane w tych obszarach aktywacje są związane z reprezentacją bardziej abstrakcyjnej wiedzy – przykładowo tego, że jabłka nie rosną na Antarktydzie albo że usłyszane słowo jest rzeczownikiem. Tego typu rezultat byłby dowodem na to, że obszary wzrokowe mogą u osób niewidomych zajmować się zupełnie innymi zadaniami niż u osób widzących. Byłaby to rewolucja w naszym rozumieniu plastyczności ludzkiego mózgu” – napisał naukowiec.

Drugim polskim laureatem grantu ERC jest Piotr Alexandrowicz w Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zrealizuje on projekt „Petryfikacja ius commune poprzez drukowane parateksty”, którego celem jest zbadanie historii i funkcji drukowanych marginaliów w najważniejszych starodrukach prawniczych.

Okazuje się, że zbiory prawa rzymskiego i kanonicznego były wydawane drukiem na wzór rękopisów: tekst normatywny w centrum strony, zaś na marginesach glosy, wyjaśnienia, streszczenia czy kazusy. Te „parateksty” umieszczone na marginesach drukowanych książek prawniczych nie były do tej pory szerzej analizowane – wyjaśnił Piotr Alexandrowicz w informacji przesłanej do mediów.

„Zbadanie ich może dostarczyć cennej wiedzy na temat relacji między drukarzami a prawnikami, na temat stosowania prawa, interpretacji prawniczej i edukacji prawniczej w okresie wczesnonowożytnym; nadto parateksty można także analizować jako narzędzia komunikacji prawniczej. Do studiów nad paratekstami planujemy wykorzystać między innymi narzędzia służące do przetwarzania języka naturalnego by szybko i efektywnie porównywać tysiące paratekstów, śledzić ich ewolucję oraz szukać odesłań do nich w ówczesnej literaturze prawniczej” – napisał Alexandrowicz.

Europejska Rada ds. Badań przyznaje granty ERC Starting Grants od 2007 r. Jej budżet wynosi ponad 16 mld euro i jest częścią programu Horizon Europe. Członków Rady Naukowej – ciała zarządzającego – wybiera Komisja Europejska.(PAP)

Nauka w Polsce, Urszula Kaczorowska

uka/ agt/