Zwycięskie projekty (lista) https://www.ncn.gov.pl/konkursy/wyniki/2023-05-24-opus26-sonata19, przygotowane w dwu- lub wielostronnej współpracy badawczej, podzielono na trzy grupy według reprezentowanych dziedzin.

W grupie nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce finansowanie otrzymały dwa projekty o łącznej wartości niemal 4 mln zł. Wśród laureatów znalazł się m.in. polsko-niemiecki projekt pod kierownictwem prof. Adama Izdebskiego z Uniwersytetu Warszawskiego, w którym naukowcy będą pracować nad zrozumieniem, dlaczego niektóre społeczeństwa odniosły sukces i przetrwały setki lat, a inne upadły. Badacze przeanalizują kryzys i odbudowę społeczno-ekologicznych systemów Brandenburgii i Wielkopolski w okresie od 1200 do 1800 r. Wezmą pod uwagę sprawy wewnętrzne, takie jak instytucje, zasoby kulturowe i materialne oraz stabilność polityczną, a także czynniki zewnętrzne w stosunku do systemu państwowego – środowiskowe, jak klimat lub epidemie, i międzynarodowe, czyli wojny i sytuację na rynkach. Kierujący polskimi badaniami Adam Izdebski profesor historii środowiskowej i ekologii człowieka na Uniwersytecie Warszawskim, jest już laureatem konkursów FUGA i OPUS NCN. Kieruje ponadto grantem ERC zdobytym w konkursie Synergy Grants.

W grupie nauk ścisłych i technicznych finansowanie otrzymało 11 projektów o łącznej wartości ponad 17,8 mln zł. W projekcie "Ciągły proces krystalizacji białek" zespół prof. Doroty Antos z Politechniki Rzeszowskiej we współpracy z naukowcami z Niemiec oraz Austrii będzie pracować nad nową metodą wydzielania i oczyszczania białek rekombinowanych. Białka te są niezbędne w diagnostyce medycznej, znajdują też zastosowania terapeutyczne. Metoda oparta na krystalizacji umożliwi ich wydajniejszą i tańszą produkcję. Wyniki badań mogą wpłynąć na zwiększenie dostępności tych białek dla krajów o średnich i niskich dochodach, aby i one mogły korzystać z postępu współczesnej medycyny.

W grupie nauk o życiu na liście laureatów znalazły się 3 projekty o łącznej wartości blisko 8 milionów zł. Grant otrzymała m.in. dr Aleksandra Rutkowska z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, która pokieruje pracami polskiego zespołu, który we współpracy z zespołem niemieckim zbada mechanizmy powstawania chorób ośrodkowego układu nerwowego wywołanych infekcjami wirusowymi. Naukowcy sprawdzą, czy zakażenie wirusem Epsteina-Barra (EBV) może być powiązane z zachorowaniem na stwardnienie rozsiane. Wyniki ich prac mogą przyczynić się do zrozumienia, w jaki sposób wirus prowadzi do długotrwałych problemów w ośrodkowym układzie nerwowym. Projekt poszerza wiedzę o chorobach autoimmunologicznych.

Wnioski były oceniane przez zespoły ekspertów Narodowego Centrum Nauki razem z innymi wnioskami w konkursie OPUS 26. Wyniki zatwierdziła niemiecka Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG), która będzie finansować prace zespołów z Niemiec, a także Czech Science Foundation finansująca zespoły czeskie oraz Austrian Science Fund finansujący zespoły z Austrii.

W konkursie OPUS 26+LAP/Weave do NCN wpłynęło 1737 wniosków na łączną kwotę niemal 2,6 mld zł. W pierwszej turze rozstrzygnięć granty o łącznym budżecie 441 mln zł otrzymało 267 badaczy na realizację projektów, które nie obejmują współpracy w programie Weave. Wyniki dla projektów OPUS LAP realizowanych wraz z partnerami z Austrii, Belgii-Flandrii, Czech oraz Szwajcarii zostały ogłoszone w lipcu, kiedy do listy laureatów dołączyło 29 projektów międzynarodowych finansowanych w ramach programu Weave o łącznej wartości ponad 42,34 mln zł. W sierpniu finansowanie w wysokości 1,4 mln zł otrzymał projekt polsko-luksemburski, zaś na początku listopada kolejne 5 grantów o wartości ponad 7,5 mln zł otrzymały zespoły, które zaplanowały współpracę z naukowcami ze Słowenii.

Nauka w Polsce

kol