Łukasz Turski (ur. 18 listopada 1943 r. w Krakowie) ukończył Liceum im. Jana Zamoyskiego w Warszawie, a następnie studia w dziedzinie fizyki na Uniwersytecie Warszawskim. Tytuł profesora nauk fizycznych otrzymał w 1985 r. Był członkiem rady Towarzystwa Popierania i Krzewienia Nauk, Komitetu Etyki w Nauce Polskiej Akademii Nauk oraz Komitetu Badań Naukowych. Specjalista w zakresie fizyki materii skondensowanej i mechaniki statystycznej.

Pracował w Centrum Fizyki Teoretycznej PAN. W pracy naukowej zajmował się fizyką teoretyczną, m.in. dynamiką procesów wiązania się cząsteczek i atomów na powierzchni kryształów.

Wśród najważniejszych wyzwań nauki prof. Turski wymieniał badania podstawowe. "Bez badań podstawowych zatrzyma się postęp cywilizacyjny. Tylko dzięki rozwojowi fizyki i badań fizycznych na poziomie podstawowym uda się poznać mechanizmy, którymi rządzi się wszechświat. A przy okazji nasza cywilizacja, w tym medycyna będą się mogły rozwijać" - mówił fizyk w 2016 r. w rozmowie z PAP.

Autor ponad stu publikacji naukowych, wielu artykułów publicystycznych, a także radiowych i telewizyjnych audycji popularnonaukowych - w tym programów telewizyjnych z cyklu "Czym jest" czy felietonów w Radiu BIS.

Wraz z Robertem Firmhoferem, dziś dyrektorem Centrum Nauki Kopernik (CNK), i Krystyną Kępską-Michalską z Polskiego Radia – był pomysłodawcą Pikniku Naukowego w Warszawie. Zorganizowany po raz pierwszy w czerwcu 1997 r. jako Piknik Naukowy Polskiego Radia BIS dziś jest największą w Europie plenerową imprezą popularyzującą naukę. W 1998 r. za zorganizowanie Pikniku Naukowego prof. Turski otrzymał nagrodę im. Hugona Steinhausa.

Sam prof. Turski zapewniał, że praca przy Pikniku i możliwość popularyzacji nauki niezmiennie od wielu lat sprawiały mu wielką przyjemność. "Piknik jest świetny. Udało nam się zgromadzić więcej ludzi niż w ubiegłym roku, już pobiliśmy rekordy. To wielka frajda i wielki sukces warszawiaków, którzy przyszli tutaj mimo wszystkich przeciwności organizacyjnych" – powiedział PAP w 2011 roku podczas 15. Pikniku Naukowego, którego termin zbiegał się z wizytą w Polsce prezydenta USA Baracka Obamy.

Prof. Turski był przewodniczącym Rady Programowej Centrum Nauki Kopernik i należał do grona pomysłodawców placówki. Jak wspominał w rozmowie z Polskim Radiem, z pomysłem stworzenia w Polsce instytucji podobnej do Eksploratorium w San Francisco "chodził" od 1974 roku - po swoim powrocie ze Stanów Zjednoczonych. "Marzyłem o tym, żeby coś takiego było, ale wtedy to o różnych rzeczach mogłem sobie marzyć. Ale po 1989 roku też zacząłem chodzić i jakoś nikt mnie nie chciał posłuchać, żeby coś takiego zrobić” – mówił.

W 2010 r., w czasie otwarcia CNK, prof. Turski mówił, że "ta donkichotowska idea (stworzenia Centrum Nauki Kopernik - PAP) zmaterializowała się. Wszyscy tu i teraz możemy sprawdzić, jak nasze wyobrażenia o świecie odpowiadają temu, co mówi współczesna nauka". "Wszystko, czego nas nauczyła historia w XX i na początku XXI wieku, to to, że to Don Kichoci wygrywają. To Centrum zbudowali właśnie Don Kichoci" - dodał.

W 2000 roku otrzymał Medal Europejskiego Towarzystwa Fizycznego za upowszechnianie fizyki. W 2010 roku prestiżową nagrodę „Honorowy Złoty Mikrofon” przyznało uczonemu Polskie Radio właśnie za pomysł Pikniku Naukowego i propagowanie nauki. W kwietniu 2011 roku prezydent Bronisław Komorowski odznaczył prof. Turskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

O śmierci profesora poinformowało Centrum Fizyki Teoretycznej PAN. Cytowany przez portal "Academia" wiceprezes PAN prof. Dariusz Jemielniak napisał, że prof. Turski "był człowiekiem niedzisiejszym – oprócz ogromnej wiedzy z zakresu swojej dyscypliny, rozumiał także doskonale potrzebę popularyzacji wiedzy i edukacji".

"Całe życie poświęcił temu, żebyśmy lepiej rozumieli świat. Cierpliwie tłumaczył, że energia jądrowa jest bezpieczna, szczepionki ratują życie, a postęp naukowy to ogromny dorobek naszych czasów. Będzie mi bardzo brakowało jego poczucia humoru, życzliwych zaczepek i zagadek, a przede wszystkim – niesamowitej energii, z którą góry przenosił, wbrew oporowi materii. Odszedł człowiek wielkiego formatu" - podkreślił prof. Jemielniak.

W 2012 r. prof. Turski otrzymał Nagrodę Specjalną w konkursie Popularyzator Nauki za całokształt działalności popularyzatorskiej.

Profesor zmarł w nocy z piątku na sobotę z 21 na 22 marca. Według informacji przekazanej przez rzeczniczkę CNK pogrzeb odbędzie się w poniedziałek 31 marca o godz. 13.00 na Powązkach Wojskowych w Warszawie.(PAP)

bar/ ekr/ zan/

arch.