“Decyzja o likwidacji to krok w stronę przejrzystości, racjonalności i odpowiedzialności w zarządzaniu nauką” - napisał po posiedzeniu rządu w mediach społecznościowych minister nauki Marcin Kulasek. I opisał: “Akademia i SGMK były tworami powołanymi w 2022 i 2023 r. z inicjatywy prezydencko-ministerialnej, lecz od początku budziły poważne zastrzeżenia”.

Wśród zarzutów minister wymienił brak rzeczywistego dorobku naukowego, upolitycznienie i niejasną strukturę.

Przyjęty przez rząd projekt przewiduje likwidację Akademii Kopernikańskiej i Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika. “Obie jednostki są nieefektywne – bilans kosztów i korzyści, które związane są z działalnością tych instytucji jest wyraźnie ujemny” - czytamy na stronie KPRM.

Akademia Kopernikańska została utworzona 1 września 2022 roku. Głównym zadaniem AK jest realizacja Narodowego Programu Kopernikańskiego, który obejmuje m.in. finasowanie badań naukowych, w tym przyznawanie Stypendiów Kopernikańskich i Grantów Mikołaja Kopernika, współpracę międzynarodową, wspieranie SGMK, organizację Światowego Kongresu Kopernikańskiego, a także przygotowywanie konferencji, sympozjów i seminariów.

W komunikacie rządowym skomentowano, że zadania Akademii w dużej części powielają zadania jednostek, które działały już wcześniej na rzecz systemu szkolnictwa wyższego i nauki. Dotyczy to m.in. działalności związanej z polityką stypendialno-grantową.

“Polityki tego typu są już realizowane przez inne instytucje, takie jak Narodowe Centrum Nauki, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej” - czytamy na stronie KPRM.

Rząd zwrócił też uwagę na wysokie wynagrodzenia pracowników Akademii na tle innych jednostek, np. Polskiej Akademii Nauk czy Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej.

Z kolei - jak czytamy na stronach rządowych - Szkoła Główna Mikołaja Kopernika, która została utworzona 1 marca 2023 r., do końca 2024 r. nie prowadziła kształcenia na studiach. "Nie utworzyła także żadnego kierunku studiów, ani nie uczyła studentów. Oznacza to, że nie realizowała podstawowego zadania uczelni" - podkreślono.

Nowe przepisy przewidują otwarcie likwidacji Akademii Kopernikańskiej i Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika. Likwidator przejmie więc kompetencje m.in. Sekretarza Generalnego Akademii i Rektora Szkoły. Wygasnąć mają też kadencje organów Akademii i Szkoły, członkostwa w Akademii oraz umowy na finansowanie Stypendiów Kopernikańskich i Grantów Mikołaja Kopernika. Likwidator będzie wykonywał prawa i obowiązki pracodawcy względem pracowników Akademii i Szkoły.

Interesy doktorantów i ewentualnych studentów zostaną zabezpieczone poprzez zapewnienie kontynuacji kształcenia w innych uczelniach lub szkołach doktorskich. “Środki budżetu państwa przeznaczane na działalność Akademii i Szkoły będą mogły zostać przeznaczone na finansowanie zadań realizowanych przez inne jednostki. Zapewni to ich optymalne wykorzystanie, przy niższych kosztach administracyjnych” - czytamy w komunikacie rządowym.

Akademia Kopernikańska i Szkoła Główna Mikołaja Kopernika zostały utworzone z inicjatywy Prezydenta RP Andrzeja Dudy za sprawą ustawy z 28 kwietnia 2022 r. o Akademii Kopernikańskiej. Inicjatywę promował ówczesny minister nauki Przemysław Czarnek.

Instytucje środowiska akademickiego, m.in. Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego i Polska Akademia Nauk, opowiedziały się przeciwko ustawie i apelowały o wstrzymanie nad nią prac. Negatywnie wypowiadała się też opozycja. Wskazywano, że niejasne jest źródło finansowania akademii. Podnoszono, że będzie ona dublować zadania istniejących instytucji. Posłowie zwracali też uwagę na to, że instytucja ta będzie upolityczniona, a część zapisów zawartych w ustawie – niekonstytucyjna. W czasie, kiedy powoływano AK, kierownictwo PAN zwracało uwagę na niedofinansowanie swojej instytucji.

Założenia projektu ustawy o likwidacji Akademii Kopernikańskiej i Szkoły Głównej M. Kopernika opublikowano w lipcu 2024 r.

Przemysław Czarnek, szef resortu edukacji i nauki w rządzie PiS, który w 2022 r. promował inicjatywę utworzenia AK i SGMK - wyraził w lipcu ub.r. przekonanie, że prezydent Andrzej Duda nie pozwoli na ich likwidację. Dodawał, że obecna władza chce zamknąć obie instytucje "w politycznej zemście". A prezydent Andrzej Duda zapewniał w październiku ub.r., że ośrodki te realizują zadania istotne dla polskiej nauki i mogą liczyć na jego “nieodmienne wsparcie".(PAP)

Nauka w Polsce

lt/ bar/