Po raz pierwszy od czterech dekad, u wybrzeży Panamy nie pojawiły się chłodne, bogate w składniki odżywcze wody głębinowe. Naukowcy ostrzegają, że ta nietypowa sytuacja może odbić się na rybołówstwie i kondycji raf koralowych w tym regionie.
W czasie pory suchej, w Ameryce Środkowej, zwykle między grudniem a kwietniem, w wodach Zatoki Panamskiej północne pasaty wywołują zjawisko wynoszenia głębinowych mas wodnych.
To proces, w którym zimne, bogate w składniki odżywcze wody z głębin oceanu unoszą się ku powierzchni.
Dzięki temu mechanizmowi rozwija się tam niezwykle wydajne rybołówstwo, a rafy koralowe są częściowo chronione przed stresem cieplnym.
Ruch wód sprawia też, że morze wzdłuż pacyficznych plaż Panamy pozostaje chłodniejsze w trakcie wakacyjnego lata.
Naukowcy ze Smithsonian Tropical Research Institute (STRI) od dawna badali to zjawisko i ich dane pokazują, że wspomniane sezonowe wynoszenie głębinowych wód było stałą i przewidywalną cechą Zatoki przez co najmniej 40 lat.
Jednak niedawno odnotowali, że w 2025 roku ten kluczowy oceaniczny proces po raz pierwszy nie wystąpił (https://doi.org/10.1073/pnas.2512056122).
W rezultacie typowe o tej porze roku spadki temperatury i wzrost produktywności były znacznie słabsze.
W artykule opublikowanym w czasopiśmie „PNAS” naukowcy sugerują, że przyczyną tego bezprecedensowego zjawiska było istotne osłabienie pasatów, co pokazuje, jak zakłócenia klimatyczne mogą szybko zmieniać podstawowe procesy oceaniczne, podtrzymujące przybrzeżne społeczności rybackie od tysięcy lat.
Nadal jednak potrzebne są dalsze badania, aby dokładniej ustalić przyczynę zjawiska oraz jego potencjalne konsekwencje dla rybołówstwa.
Odkrycie to, zdaniem badaczy, podkreśla rosnącą wrażliwość tropikalnych systemów wynoszenia głębinowych wód, które – mimo ogromnego znaczenia ekologicznego i społeczno-gospodarczego – wciąż pozostają słabo monitorowane.
Zwraca również uwagę na pilną potrzebę wzmocnienia zdolności obserwacyjnych i prognostycznych dotyczących relacji ocean-klimat w tropikalnych regionach naszej planety.
Marek Matacz (PAP)
mat/ bar/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
