Jak sugerują badania naukowców z University of California – Los Angeles (UCLA), wczesny mikrobiom jelitowy dziecka może wpływać na ryzyko rozwoju depresji, lęku lub innych objawów internalizacyjnych (wewnętrzne przejawy problemów emocjonalnych, takie jak lęk, smutek, poczucie winy, wycofanie społeczne, a także objawy somatyczne, np. bóle brzucha, bóle głowy bez medycznej przyczyny) w wieku przedszkolnym (https://doi.org/10.1038/s41467-025-64988-6).

Wydaje się, że wynika to ze sposobu, w jaki bakterie są powiązane z komunikacją w sieciach neuronowych związanych z emocjami.

Badanie obserwacyjne wykazało, że małe dzieci, których mikrobiom jelitowy charakteryzował się większą reprezentacją bakterii z rzędu Clostridiales i rodziny Lachnospiraceae, były bardziej narażone na występowanie objawów depresji i lęku w wieku 6-7 lat. Związek ten wydawał się działać pośrednio: wczesny skład mikrobiomu był powiązany z różnicami w łączności w różnych sieciach neuronowych związanych z emocjami, co wiązało się z lękiem i depresją w późniejszym wieku.

Jak powiedziała dr Bridget Callaghan, starsza autorka badania z UCLA, odkrycia sugerują, że wczesne bakterie jelitowe mogą odgrywać rolę w programowaniu obwodów mózgowych związanych ze zdrowiem emocjonalnym w późniejszym dzieciństwie. Jeśli nie zostaną podjęte odpowiednie działania, objawy depresji i lęku mogą wiązać się z większym ryzykiem problemów ze zdrowiem psychicznym w okresie dojrzewania i dorosłości.

„Poprzez powiązanie wzorców mikrobiomu we wczesnym okresie życia z łącznością mózgu i późniejszymi objawami lęku i depresji, nasze badanie dostarcza wczesnych dowodów na to, że mikrobiom jelitowy może wpływać na zdrowie psychiczne w krytycznych latach szkolnych” – zaznaczyła Callaghan.

Poprzednie badania nad osią jelitowo-mózgową u dzieci koncentrowały się głównie na niemowlętach i małych dzieciach. Zazwyczaj badano, jak skład mikrobiomu może być powiązany z wczesnym rozwojem mózgu, który odpowiada za ruch, język i uczenie się, a nie ze zdrowiem psychicznym.

Callaghan i jej zespół starali się ustalić, czy skład mikrobiomu jelitowego małego dziecka może mieć kaskadowy wpływ na stan zdrowia psychicznego w późniejszym dzieciństwie, kiedy po raz pierwszy pojawiają się problemy takie jak depresja i lęk.

Badanie opiera się na danych zebranych w ramach badania Growing Up in Singapore Towards Healthy Outcomes, czyli GUSTO. W długofalowym badaniu kohortowym urodzeniowym zebrano dane dotyczące zdrowia dzieci w Singapurze, w tym próbki kału w wieku 2 lat, spoczynkowe skany mózgu metodą rezonansu magnetycznego w wieku 6 lat oraz dane z ankiety przeprowadzonej przez opiekunów na temat problemów behawioralnych dzieci w wieku 7,5 roku. W badaniu UCLA wykorzystano dane 55 uczestników GUSTO.

Analiza statystyczna danych pozwoliła zidentyfikować kombinację wzorców połączeń mózgowych w wieku 6 lat, które były najsilniej powiązane z objawami internalizacyjnymi, zgłaszanymi w wieku 7,5 roku. Następnie naukowcy zbadali, jak wczesne profile mikroflory jelitowej w wieku 2 lat były powiązane z tymi wzorcami mózgowymi.

Związek między objawami internalizacyjnymi a drobnoustrojami Clostridiales i Lachnospiraceae był zbieżny z podobnymi badaniami nad mikrobiomem i zdrowiem psychicznym dorosłych. Callaghan stwierdziła, że te dwie grupy drobnoustrojów są powiązane z reakcją na stres i depresją u dorosłych, a także ze skutkami niekorzystnych warunków we wczesnym dzieciństwie. Niektóre drobnoustroje w tych populacjach mogą być potencjalnie bardziej wrażliwe na stresory, co mogłoby wyjaśniać ich związek z rozwojem objawów internalizacyjnych w późniejszym dzieciństwie. Przyszłe badania eksperymentalne ujawnią, czy te powiązania mają charakter przyczynowy i czy należy na nie reagować.

„Musimy ustalić, które gatunki w obrębie tych większych grup są odpowiedzialne za uzyskane wyniki. Gdy już zdobędziemy te informacje, pojawią się stosunkowo proste sposoby na zmianę mikrobiomu, takie jak probiotyki lub dieta, które moglibyśmy wykorzystać do rozwiązania tych problemów” – zaznaczyła Callaghan.

Paweł Wernicki (PAP)

pmw/ bar/