„Z wielkim żalem zawiadamiamy, że w poniedziałek, 3 listopada, odszedł od nas prof. dr hab. Zbigniew Kłos – człowiek, który współtworzył Centrum Badań Kosmicznych PAN od momentu, gdy było jeszcze ideą. Wieloletni Dyrektor Instytutu, naukowiec o niepodważalnym autorytecie, bez którego polskie środowisko kosmiczne nie osiągnęłoby dzisiejszego poziomu” - podało w środę CBK PAN.

Prof. Kłos (1944-2025) był przewodniczącym Rady Naukowej Centrum Badań Kosmicznych PAN, pełnił funkcję prezesa Polskiego Towarzystwa Astronautycznego, a także przewodniczył Komitetowi Badań Kosmicznych i Satelitarnych PAN oraz Komitetowi Narodowemu ds. Współpracy z Międzynarodową Federacją Astronautyczną (IAF). Był członkiem licznych gremiów naukowych, m.in. Komitetu Astronomii PAN, Komitetu Geofizyki PAN, Komitetu Narodowego ds. Współpracy z COSPAR i Rady Upowszechniania Nauki PAN.

„Wraz z odejściem Dyrektora Kłosa tracimy nie tylko wybitnego uczonego, lecz także przyjaciela, oddanego współpracownika i człowieka, który był oparciem dla nas wszystkich” - napisano.

O „niepowetowanej stracie dla polskiej nauki i całego środowiska kosmicznego” napisała także POLSA. „Był współtwórcą i wieloletnim dyrektorem Centrum Badań Kosmicznych PAN, a także inicjatorem powołania Polskiej Agencji Kosmicznej” - czytamy.

Jak podkreśliła POLSA, prof. Kłos był jedną z głównych osób wspierających i lobbujących za wejściem Polski do Europejskiej Agencji Kosmicznej. Brał też aktywny udział w pracach związanych z lotem kosmicznym gen. Mirosława Hermaszewskiego. „Również dzięki niemu mamy w Polsce pamiątki po locie generała, w tym kapsułę i skafander” - podała agencja.

Prof. Kłos urodził się 9 marca 1944 roku. Ukończył fizykę na Uniwersytecie Warszawskim. Doktoryzował się w Instytucie Geofizyki PAN, tam również zrobił habilitację. Tytuł profesorski nadał mu prezydent Aleksander Kwaśniewski. Wychował grono znakomitych polskich fizyków.

„Pozostanie w naszej pamięci niepodważalnym autorytetem oraz symbolem śmiałej wizji budowania środowiska kosmicznego w Polsce” - podkreślili przedstawiciele środowiska kosmicznego.

Jak wspomniała prof. Iwona Stanisławska, również wieloletnia dyrektora CBK PAN, prof. Zbigniew Kłos był spiritus movens całej polskiej branży kosmicznej.

„Można śmiało powiedzieć, że całe polskie środowisko kosmiczne powstało dzięki pomysłowości, przenikliwości i ciężkiej pracy Zbyszka – mojego przełożonego, współpracownika i przede wszystkim przyjaciela” - napisała we wspomnieniu.

„Pracowałam ze Zbyszkiem od trzeciego roku studiów, gdy zostałam zatrudniona w Instytucie Geofizyki PAN. Trafiłam pod jego skrzydła i zostałam pod nimi już do końca. To nie znaczy, że miałam jakąś taryfę ulgową. Zbyszek był wymagający. Sam ciężko pracował i tego wymagał od innych. Ale nie odbierałam tego jako presji. Wiedziałam, że robi to dla nas i dla zrealizowania kolejnej idei. Tą główną ideą był zawsze kosmos. Chciał robić w Polsce kosmos i robić go dobrze, na najwyższym możliwym poziomie. W pewien instynktowny sposób rozumiał, w jakim kierunku będą szły badania naukowe, czym powinniśmy się zajmować, by wyprzedzić innych i zbudować swoją pozycję. Jak być niezastąpionymi” - podkreśliła prof. Stanisławska.

Jak uznała, dzięki profesorowi CBK PAN wyrosło na najważniejszy polski instytut branży kosmicznej.

„W czasach, gdy inżynierów nie uważano za równoprawnych naukowców, potrafił postawić właśnie na współpracę z nimi, bo rozumiał, że bez nowoczesnych urządzeń nie będzie dobrej nauki. Gdy wykorzystywanie komputerów było wciąż traktowane przez badaczy jako coś mało poważnego, ściągał do CBK PAN specjalistów, którzy uczyli nas korzystać z tej podstawowej w tej chwili technologii. Nawet gmach główny instytutu zawdzięczamy Zbyszkowi. Przy ograniczonych finansach i możliwościach przełomu lat 80. i 90. ubiegłego wieku, powołał w instytucie jednostkę budowlaną i tak własnym sumptem budowaliśmy kolejne części budynku. Do dziś pamiętam, jak Zbyszek wraz ze swoim synem samodzielnie stawiali ogrodzenie wokół CBK PAN” - napisała.

Prof. Kłos jako pierwszy rozumiał również to, jak ważna jest dla Polski bliska współpraca z Europejską Agencją Kosmiczną. „Pierwsze polskie kontrakty z ESA były zawierane właśnie z profesorem Kłosem. Bardzo silnie lobbował za wstąpieniem Polski do ESA, a także wspierał rozwój polskiego przemysłu kosmicznego, bo wiedział, że tylko współpraca między naukowcami a przemysłem będzie w stanie wynieść rodzimy kosmos na prawdziwe wyżyny. Mogę śmiało powiedzieć, że dzisiejszy polski krajobraz kosmiczny zaistniał, bo właśnie tego chciał Zbigniew Kłos” - zaznaczyła prof. Stanisławska.

Dodała, że „ponad połowa z ponad stu instrumentów kosmicznych zbudowanych w CBK PAN powstała z jego inicjatywy”. (PAP)

bar/ zan/