Jedno z największych badań opartych na rezonansie magnetycznym (MR) pozwoliło porównać urazy kolan u mężczyzn i kobiet. Jak się okazało, w zależności od płci i wieku istnieją zaskakujące różnice we wzorcach urazów. Uzyskane wyniki mogą posłużyć do poprawy oceny ryzyka i opracowania strategii wczesnej interwencji.

„W ostatnich latach coraz bardziej interesują nas różnice w częstości urazów kolan u mężczyzn i kobiet” – powiedziała, cytowana w materiałach prasowych współautorka badania, dr n. med. Jenifer Pitman, adiunkt radiologii w Johns Hopkins Medical Institute w Baltimore (USA). - „Większość dotychczasowych badań koncentrowała się na mężczyznach, ale wraz z rozszerzeniem naszej analizy na kobiety, coraz częściej dostrzegamy, że mają one różne profile ryzyka i są podatne na odmienne urazy”.

Badanie objęło 13 549 kolejnych rutynowych badań MRI kolana wykonanych w latach 2019–2024 w czterech ambulatoryjnych placówkach radiologii powiązanych z Johns Hopkins Hospital.

Główną dolegliwością zgłaszaną przez pacjentów był ból kolana. Radiolodzy rozpoznawali naderwania lub uszkodzenia łąkotek przyśrodkowych i bocznych, więzadła krzyżowego przedniego (ACL), więzadła krzyżowego tylnego, więzadła pobocznego przyśrodkowego (MCL), kompleksu więzadeł pobocznych bocznych oraz zwichnięcie prostownika lub zwichnięcie stawu rzepkowo-udowego.

Więzadło krzyżowe przednie to główne więzadło w kolanie, które łączy kość udową z golenią i zapewnia stabilność, szczególnie podczas skręcania, skakania, nagłych zatrzymań lub zmian kierunku. Urazy więzadła krzyżowego przedniego są częste w sporcie i mogą powodować ból, obrzęk i niestabilność kolana. Łąkotki to fragmenty chrząstki w kształcie litery C po wewnętrznej (przyśrodkowej) i zewnętrznej (bocznej) stronie kolana, które amortyzują staw i zapewniają jego stabilność. Zerwania łąkotek mogą wystąpić w wyniku urazów skrętnych lub stopniowego zużycia z upływem czasu.

Analiza raportów z rezonansu magnetycznego wykazała, że u mężczyzn częściej niż u kobiet obserwowano na przykład zerwania samego więzadła krzyżowego przedniego (ACL), zerwania więzadła krzyżowego przedniego z zerwaniem łąkotki przyśrodkowej lub zerwania więzadła krzyżowego przedniego z zerwaniem łąkotki bocznej.

„U mężczyzn zaobserwowaliśmy więcej zerwań więzadła krzyżowego przedniego, zwłaszcza w grupie wiekowej 20–40 lat, co jest sprzeczne z doniesieniami w literaturze” – powiedział, cytowany w materiałach prasowych główny autor badania, dr Ali Ghasemi, adiunkt w Johns Hopkins. - „Wcześniejsze badania koncentrujące się na urazach sportowych wykazały, że młode kobiety uprawiające sport mają zwiększoną częstość i większe ryzyko zerwania więzadła krzyżowego przedniego. Jednak nasze wyniki wskazują na istotnie wyższą częstość występowania urazów więzadła krzyżowego przedniego u pacjentów płci męskiej we wszystkich grupach wiekowych”.

Zdaniem dr Pitman rozbieżność między obecnymi badaniami a wcześniejszymi może wynikać z poszerzenia ich zakresu poza urazy kolana związane ze sportem. Naukowcy z Johns Hopkins badali wszystkich pacjentów z bólem kolana, niezależnie od wieku czy przyczyny urazu.

Naukowcy odkryli również, że zerwania łąkotki i więzadła pobocznego przyśrodkowego(MCL) występowały częściej u mężczyzn poniżej 40. roku życia i u kobiet powyżej 40 roku życia.

„U młodszych pacjentów zerwania łąkotki i więzadła MCL występowały częściej u mężczyzn, podczas gdy w przypadku starszych pacjentów kobiety miały więcej tego typu zerwań niż mężczyźni, co było nieoczekiwane” – powiedział dr Ghasemi.

Odkrycia sugerują, że kobiety po 40. roku życia są bardziej podatne na urazy, które z czasem prowadzą do zwyrodnienia stawów.

„Zarówno mężczyźni, jak i kobiety powinni zachować ostrożność, aby uniknąć urazów o dużym wpływie, zwłaszcza podczas uprawiania sportu lub aktywności fizycznej, a kobiety, zwłaszcza po 40. roku życia, powinny zwracać uwagę na zdrowie stawów i rozważyć włączenie specjalnego treningu siłowego, aby chronić kolana w miarę starzenia się” – powiedział dr Pitman. Rozpoznanie wzorców urazów może pomóc radiologom i klinicystom w dostosowaniu protokołów obrazowania, oceny ryzyka i strategii wczesnej interwencji w celu optymalizacji wyników leczenia pacjentów.

„Utarte przekonanie, że zerwania więzadła krzyżowego przedniego występują częściej u młodszych kobiet, może nie być w 100 proc. prawdziwe” – powiedziała dr Pitman. - „Radiolodzy mogą również spodziewać się częstszych patologii łąkotki i zapalenia stawów u starszych kobiet”.

Naukowcy kontynuują badania nad wzorcami urazów kolana w zależności od płci, analizując dane demograficzne i historię choroby pacjentów, aby lepiej zrozumieć trendy w zakresie wzorców urazów.

Dr Pitman radzi osobom – zwłaszcza starszym pacjentom – z bólem kolana, aby skonsultowały się z lekarzem. „Jeśli odczuwasz ból kolana, nie bagatelizuj go ani nie przypisuj podeszłemu wiekowi” – powiedziała. - „Obserwowaliśmy wyższy odsetek zerwań łąkotki, w szczególności u kobiet w wieku 40 lat i starszych”.

Paweł Wernicki (PAP)

pmw/ zan/