Działające od 1955 r. Planetarium Śląskie jest największą i najstarszą tego rodzaju instytucją w Polsce. Znajduje się w Parku Śląskim - położonym między Katowicami, Chorzowem i Siemianowicami Śląskimi. Co roku odwiedza je ponad 160 tys. osób. Z końcem tego roku szkolnego zostanie zamknięte i rozpoczną się w nim przygotowania do rozbudowy.

Przypadające na niedzielę przed lub po równonocy wiosennej święto wszystkich europejskich planetariów będzie więc jednym z ostatnich większych wydarzeń w tym obiekcie w jego dotychczasowym kształcie.

Jak poinformował PAP Jarosław Juszkiewicz z Planetarium Śląskiego, w tym roku z okazji branżowego święta będzie ono gościło: mobilne Planetarium Bajkonur ze Świdnicy, Planetarium z Niepołomic, przedstawicieli Centrum Nauki i Techniki EC1 z Łodzi oraz Centrum Nauki Kopernik z Warszawy.

Wydarzenia rozpoczną się o godz. 11 seansem dla najmłodszych „Przy ulicy Astronomów”. Miał on swoją premierę w Planetarium Śląskim kilka tygodni temu i był pierwszym pokazem w tej placówce ze ścieżką dźwiękową w całości skomponowaną na potrzeby konkretnego widowiska. Seans – prócz zabawy – dostarcza dzieciom wiedzy, m.in. czym są gwiazdozbiory, jak z bliska wyglądają planety, czy też gdzie na niebie szukać Gwiazdy Polarnej.

Ponadto trzykrotnie, o godz. 12., 14. i 16. Planetarium mobilne Bajkonur oraz Planetarium EC1 zaprezentują seans „Z wizytą u Pana Twardowskiego”. O godz. 13. Planetarium z Niepołomic zaprosi na seanse „Zwierzaki na niebie” oraz „Maluchem przez Układ Słoneczny”, a o 15. pokazana zostanie planetaryjna adaptacja słynnej powieści Antoine de Saint-Exupéry’ego „Podróż Małego Księcia”.

Na 17. Planetarium Śląskie przygotowało atrakcję dla miłośników historii i klasycznych pokazów pod sztucznym niebem – archiwalny seans „Starożytne legendy o gwiazdozbiorach” z 1965 r. Zostanie on pokazany na działającej wciąż – jeszcze do rozbudowy obiektu - najstarszej tego typu aparaturze na świecie (m.in. projektorze Zeissa zbudowanym na podstawie planów z 1926 r.).

Po rozbudowie historyczny główny projektor, który zostanie zastąpiony nowoczesnym systemem analogowo–cyfrowym, trafi na ekspozycję. Cała modernizacja Planetarium Śląskiego ma potrwać do końca 2020 r. Ponieważ Planetarium Śląskie wpisane jest listę zabytków, rozbudowa zostanie skierowana pod ziemię. Nowe obiekty znajdą się we wzgórzu będącym cokołem dla dzisiejszych zabudowań, zapewniając dodatkowych 2,5 tys. m kw. powierzchni.

We wzgórzu powstanie nowa hala w kształcie litery „L” z tunelami pod obecnymi budynkami, a zegar słoneczny wewnątrz najrozleglejszego obiektu Planetarium stanie się dachem dodatkowej sali. W nowych pomieszczeniach znajdą się m.in. sale wykładowe, pracownie oraz ekspozycja prezentująca zagadnienia z trzech dziedzin, którymi zajmuje się placówka: sejsmologii, meteorologii oraz astronomii.

Obok Planetarium stanie wieża widokowa, zmodernizowane zostanie obserwatorium astronomiczne, przebudowane zostaną też kopuła i główna sala projekcyjna, gdzie zmieniony zostanie m.in. układ widowni, umożliwiając ustawienie sceny i organizację innych, prócz projekcji, wydarzeń (np. konferencji, sympozjów czy koncertów).

Oglądający ekspozycję będą dzieleni na niewielkie grupy, poruszające się wzdłuż logicznie skonstruowanych ścieżek tematycznych - z przewodnikiem. Eksponaty interaktywne mają być innowacyjne i niespotykane w innych parkach nauki.

Prace, po przeprowadzeniu przetargu na ich wykonanie, powinny ruszyć jesienią br. Inwestycja ma zostać zrealizowana do końca 2020 r. Szacunkowy koszt całkowity to prawie 99 mln zł, z czego 82,5 mln zł będzie pochodziło z Regionalnego Programu Operacyjnego Woj. Śląskiego na lata 2014-20, a 9,7 mln zł z dotacji z budżetu państwa – przewidzianej m.in. w Kontrakcie Terytorialnym dla woj. śląskiego.

Ponieważ od połowy 2018 r. Planetarium nie będzie mogło przyjmować odwiedzających, zaplanowało zakup nadmuchiwanego planetarium mobilnego, dzięki któremu możliwa będzie prezentacja niektórych seansów np. w szkołach regionu. Konstrukcję mogącą pomieścić wewnątrz 30 osób można rozkładać np. w szkolnych salach gimnastycznych.

Planetarium Śląskie powstało w 1955 r. Zostało wtedy wyposażone m.in. w czynną do dziś, choć kilkakrotnie modernizowaną, aparaturę projekcyjną umieszczoną pod 23-metrową kopułą będącą ekranem sztucznego nieba. Widownia mieści prawie 400 osób. Wyposażenie naukowe placówki to m.in. największa w Polsce luneta o 30-centymetrowym obiektywie i mniejsze teleskopy. Działa tam również biblioteka z 10 tys. fachowych książek i czasopism.

PAP - Nauka w Polsce

autor: Mateusz Babak

mtb/ zan/