Jak podkreślił w rozmowie z PAP dyrektor Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie prof. Mariusz Piskuła początki placówki sięgają połowy lat 80 XX wieku. Rozmowy na temat jej powołania rozpoczęły się w 1986 roku a zaangażowali się w nie profesorowie: Tadeusz Krzymowski, Halina Kozłowska, Antoni Rutkowski i Tadeusz Garbuliński.

23 lutego 1988 roku uchwałą prezydium PAN powołano do życia Centrum Agrotechnologii i Weterynarii PAN. Pierwszym dyrektorem został prof. Tadeusz Krzymowski a 1 kwietnia odbyło się spotkanie organizacyjne nowo powołanej instytucji. Rada Naukowa ukonstytuowała się w październiku 1988 roku a jej przewodniczącym został prof. Antoni Rutkowski.

Nowa placówka powstała na bazie Akademii Rolniczo-Technicznej w Kortowie, sięgając po jej kadrę naukową a także korzystając przez pierwsze lata z jej zaplecza. Rozproszenie w wielu miejscach na terenie ART pracowni i laboratoriów nie sprzyjało rozwojowi i prowadzeniu działalności naukowej.

Po paru latach obecny Oddział Nauk o Żywności ulokował się w baraku przy ulicy Tuwima, obecny Oddział Biologii i Rozrodu przy ulicy Prawocheńskiego a następnie przy ulicy Bydgoskiej. "Był to czas przemian ustrojowych, stan budynków, w jakich przyszło pracować naukowcom PAN pozostawiał wiele do życzenia, ale już wtedy zaczęliśmy inwestować w zaplecze badawcze"- wyjaśnił prof. Piskuła.

Kolejne lata to ubieganie się o lepsze warunki do pracy. W 1995 roku na wniosek Rady Naukowej i przy aprobacie prezydium PAN placówka uzyskała status instytutu i nazwę Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN a 4 lata późnej uprawnienia do nadawania stopni naukowych doktora habilitowanego w naukach rolniczych w dyscyplinach technologia żywności i żywienia oraz zootechnika.

W 2001 roku Oddział Nauk o Żywności uzyskał status „Centrum Doskonałości” w zakresie Żywność a Zdrowie; rok później Oddział Biologii Rozrodu status „Centrum Doskonałości” w zakresie Rozrodu Zwierząt.

W ciągu 30 lat zatrudnienie wzrosło 10 krotnie, obecnie Instytut PAN w Olsztynie wraz ze stacją badawczą w Popielnie zatrudnia 220 pracowników w tym 16 profesorów tytularnych, 25 doktorów habilitowanych i 35 doktorów.

Dyrektor Piskuła podkreślił, że o wysokim poziomie naukowym świadczą przede wszystkim rankingi czasopism naukowych, w których naukowcy publikują. "Publikacje naszych naukowców w prestiżowych czasopismach naukowych ukazują się średnio co drugi dzień. Grubo ponad połowa z nich to prace lokowane w czasopismach z najwyższym wskazaniem dla naszej dyscypliny" - dodał.

Naukowcy Instytutu PAN w Olsztynie popularyzują także naukę w mniej formalny sposób. "Nie zamykamy się w laboratoriach, zrezygnowaliśmy z tak zwanych dni otwartych, ponieważ nie cieszyły się one dużym zainteresowaniem. Wychodzimy na zewnątrz, na starówce organizujemy pikniki naukowe dla dzieci i całych rodzin. W czasie ferii czy przerw świątecznych zapraszamy uczniów na spotkania naukowe i warsztaty" - wymienił. Za tę działalność Instytut RZiBŻ zyskał w ub. roku tytuł „Popularyzator Nauki 2017” w konkursie organizowanym przez serwis PAP Nauka w Polsce i Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Rok jubileuszowy dla Instytutu jest zarazem przełomowym, ponieważ po 30 latach istnienia, rozpocznie się budowa jego docelowej siedziby z zapleczem biznesowym. Przyjmuje się, że zostanie oddana do użytku do końca 2020 r.

Dzięki obiektowi, który znajdzie się w bezpośrednim sąsiedztwie Olsztyńskiego Parku Naukowo-Technologicznego, placówka ma odblokować swój potencjał badawczy i rozszerzyć współpracę z przedsiębiorcami.

Obecnie instytucja jest rozproszona, a jej zakłady znajdują się w czterech lokalizacjach, w dwóch miastach - Olsztynie i Białymstoku - ocenił prof. Piskuła. Zakłady Oddziału Nauk o Żywności znajdują się w Olsztynie przy ulicy Tuwima, Oddziału Biologii Rozrodu - przy ulicy Bydgoskiej w Olsztynie, natomiast w Białymstoku - w Parku Naukowo-Technologicznym mieści się zakład zajmujący się profilaktyką chorób metabolicznych a przy Szpitalu Klinicznym tamtejszego Uniwersytetu Medycznego -patologią rozrodu człowieka.

Nowa siedziba Instytutu kosztować będzie 93 mln zł, z czego 77 mln zł stanowić będzie unijna dotacja, a pozostała kwota to wkład własny naukowej instytucji. Co istotne, inwestycja ta umieszczona jest na Polskiej Mapie Drogowej Infrastruktury Badawczej Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego - dodał prof. Piskuła. Lada dzień otwarte zostaną oferty od chętnych do jej zbudowania w formule partnerstwa publiczno-prywatnego.

Według założeń Instytut rozwinie działalność gospodarczą, ponieważ 30 procent inwestycji ma być przeznaczone na współpracę z przedsiębiorcami. 

PAP - Nauka w Polsce

autorka: Agnieszka Libudzka

ali/ ekr/