Z kolei stosowanie suplementów diety z witaminą C, jak również preparatów multiwitaminowych, ma związek z wyższym ryzykiem raka wątroby, zwłaszcza u osób cierpiących na jakąś chorobę tego narządu lub obciążonych rodzinnym ryzykiem tego nowotworu.

Naukowcy z Instytutu Onkologii w Szanghaju oraz Uniwersytetu Vanderbilt w Nashville (stan Tennessee) doszli do takich wniosków na podstawie badań wśród ponad 130 tys. kobiet i mężczyzn z Chin, w wieku 40-74 lata. Regularnie zbierano od nich dane na temat nawyków żywieniowych (w tym zażywania suplementów z witaminami A, B, C, E, preparatów multiwitaminowych oraz z wapniem). Badani udzielali też informacji odnośnie stylu życia, aktywności fizycznej, doświadczenia zawodowego i przebytych schorzeń.

Ponadto w analizie uwzględniono dane na temat czynników ryzyka raka wątroby, jak wiek, wskaźnik masy ciała (BMI), występowanie tego nowotworu w rodzinie, historia wirusowego zapalenia wątroby typu B lub C, przewlekła choroba wątroby lub marskość, kamica żółciowa, cukrzyca. Brano też pod uwagę spożycie alkoholu i palenie papierosów.

Stan zdrowia badanych sprawdzano co 2-3 lata. Łącznie zdiagnozowano 267 przypadków raka wątroby (118 u kobiet i 149 u mężczyzn). Następnie porównano ryzyko tego nowotworu u osób, które spożywały duże ilości witaminy E – z dietą i/lub w postaci preparatów – z osobami, które konsumowały jej najmniej.

Okazało się, że badani, których dieta była najbogatsza w ten związek lub które zażywały suplementy go zawierające miały najniższe ryzyko zachorowania na raka wątroby. Zależność ta dotyczyła również pacjentów z chorobą wątroby lub rodzinnym ryzykiem tego nowotworu.

Osoby, które deklarowały zażywanie kiedykolwiek w przeszłości witaminy E – co najmniej trzy razy w tygodniu przez ponad dwa miesiące – miały o 48 proc. niże ryzyko raka wątroby niż ci, którzy nie zażywali jej nigdy. Choć ogólnie liczba badanych, którzy przyjmowali suplementy witaminowe była niska (17,5 proc.). Co ważne, wpływ diety bogatej w witaminę E był niezależny od stosowania preparatów z tym związkiem.

Zdaniem autorów pracy, wyniki te mogą otworzyć drogę do nowych metod prewencji raka wątroby. Jednak, zanim do tego dojdzie konieczne będzie przeprowadzenie kolejnych badań.

Co ciekawe, stosowanie suplementów z witaminą C (ale nie jej zwartość w diecie) było związane z wyższym o 96 proc. ryzykiem raka wątroby. W przypadku palących mężczyzn ryzyko rosło blisko o 270 proc. Przyjmowanie preparatów multiwitaminowych wiązało się z kolei z wyższym o 84 proc. ryzykiem raka wątroby u panów (u niepalących wzrost ryzyka wynosił 216 proc.), ale nie u kobiet. Występowanie tych zależności stwierdzono u osób z chorobą wątroby lub rodzinnym ryzykiem raka tego narządu. Naukowcy nie potrafią na razie wyjaśnić, jaki mechanizm za to odpowiada.

Rak wątroby jest piątym najczęstszym nowotworem złośliwym u mężczyzn i siódmym u kobiet. Jest też trzecią przyczyną zgonów z powodu nowotworów na świecie. Około 85 proc. przypadków tego raka występuje w krajach rozwijających się, a 54 proc. w samych Chinach.

Jak przypominają naukowcy, w krajach rozwijających się (zwłaszcza w Azji oraz w Afryce) najważniejszym czynnikiem ryzyka raka wątroby jest przewlekła infekcja wirusem HBV (wirus zapalenia wątroby typu B – WZW B). W krajach bogatszych, w których uporano się z epidemią WZW B, za główny czynnik uważa się zakażenie HCV, tj. wirusem zapalenia wątroby typu C. Do innych przyczyn należą: nadużywanie alkoholu i długotrwałe narażenie na działanie aflatoksyny (wytwarzanej przez pleśnie), cukrzyca, otyłość, stosowanie doustnych pigułek antykoncepcyjnych.

Przewlekła infekcja wirusem HBV lub HCV może prowadzić do uszkodzenia DNA i w ten sposób sprzyjać rozwojowi nowotworu. Witamina E może przeciwdziałać temu procesowi, gdyż hamuje uszkodzenia DNA, nasila jego naprawę, a oprócz tego hamuje aktywność związków rakotwórczych oraz pobudza aktywność układu odporności. Wcześniejsze badania sugerowały, że związek ten może chronić wątrobę u pacjentów zakażonych wirusami zapalenia wątroby.

W ostatniej dekadzie pojawiło się jednak wiele prac, z których wynika m.in., że zażywanie preparatów z witaminą E (zwłaszcza z wysokimi dawkami) wcale nie sprzyja zdrowiu, a może wręcz zwiększać ryzyko zgonu, dlatego najlepszym źródłem tego związku jest dobrze zbilansowana dieta. Witamina E występuje w olejach roślinnych, migdałach i orzechach, jajach, pełnoziarnistej mące, zielonych warzywach. (PAP)

jjj/ ula/