„Prof. Budzyński jest wybitnym hipologiem, cieszącym się uznaniem zarówno w Polsce jak i zagranicą” - powiedział w laudacji prof. Zygmunt Litwińczuk.

Prof. Budzyński (ur. 2 lutego 1935 r.) jest absolwentem Wydziału Zootechnicznego Wyższej Szkoły Rolniczej w Lublinie, którą ukończył w 1961 r. Po trzech latach pracy jako zootechnik w Wydziale Rolnictwa Wojewódzkiej Rady Narodowej, został zatrudniony jako starszy asystent w Zakładzie Hodowli Koni w Wyższej Szkole Rolniczej w Lublinie (którą potem przekształcono w Akademię Rolniczą, a następnie w Uniwersytet Przyrodniczy). W 1968 r. uzyskał doktorat, w 1973 r. habilitację (na Akademii Rolniczo - Technicznej w Olsztynie), a w 1991 r. otrzymał tytuł profesora zwyczajnego.

Zainteresowania naukowe prof. Budzyńskiego skupiają się wokół hodowli i chowu koni ale też etologii, czyli analizy zachowań zwierząt. Prowadził badania dotyczące m.in. mechaniki ruchu koni, cech psychicznych i zrównoważenia nerwowego tych zwierząt. Zajmował się też badaniem wartości użytkowych i hodowlanych polskich koni arabskich.

Prof. Budzyński jest inicjatorem badań behawioralnych koni w Polsce - opracował oryginalne testy oceny pobudliwości nerwowej i cech psychicznych koni. W swoich badaniach wykazał m.in. że pobudliwość, temperament i charakter koni są w znaczącym stopniu dziedziczne i powtarzalne, co powinno być uwzględniane w ich selekcji i hodowli.

Był organizatorem i kierownikiem katedry etologii i podstaw technologii produkcji zwierzęcej na lubelskiej uczelni. Jego nowatorskim osiągnięciem w pracy dydaktycznej było opracowanie i wprowadzenie do programów nauczania, w połowie lat 90., po raz pierwszy w Polsce, przedmiotów dotyczących zachowań zwierząt gospodarskich.

Prof. Budzyński jest autorem lub współautorem blisko 500 publikacji, w tym także podręczników i skryptów dydaktycznych, m.in. podręcznika „Żywienie koni”, który był kilkakrotnie wydany. Ma w swoim dorobku również dziewięć projektów różnych urządzeń i aparatów, z których pięć zostało opatentowanych.

Prof. Budzyński działał w różnych towarzystwach naukowych i organizacjach m.in. Polskim Związku Hodowców Koni, Komitecie Nauk Zootechnicznych PAN (gdzie przez cztery kadencje pełnił funkcję przewodniczącego), Polskim Towarzystwie Zootechnicznym, Europejskiej Federacji Zootechnicznej. Obecnie jest przewodniczącym Lokalnej Komisji Etycznej ds. doświadczeń na zwierzętach.

Swoje wystąpienie podczas uroczystości prof. Budzyński poświęcił badaniom nad mechanizmami i ewolucją zachowania się zwierząt. Przypomniał, że od najdawniejszych czasów człowiek obserwował zwierzęta, przypisywał im niegdyś znaczenie religijne, a ich zachowania porównywał do ludzkich.

Współczesna etologia, zdaniem prof. Budzyńskiego, intensywnie się rozwija i korzysta z osiągnięć różnych dziedzin nauki m.in. zoopsychologii, genetyki, neurologii. Badane są zachowania poszczególnych osobników zwierząt, jak i ich funkcjonowanie w stadach, ich umiejętności przystosowania się do otoczenia a także zdolności uczenia się.

„Każdy organizm, aby przetrwać musi mieć zdolność uczenia się; poznać, jakie zjawiska są w środowisku ze sobą związane i jak zachowania własne wpływają na środowisko oraz jak zdarzenia w środowisku wpływają na te zachowania. Wiedza ta pozwala organizmowi przewidywać przyszłe zdarzenia i wykorzystywać środowisko do zaspokajania swych potrzeb” - powiedział prof. Budzyński.

Uroczystość wręczenia doktoratu honorowego prof. Budzyńskiemu była połączona z obchodami 60-lecia wydziału biologii i hodowli zwierząt Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie.

PAP - Nauka w Polsce

ren/ ula/