"Małachowianka", bo tak popularnie nazywana jest szkoła, została założona w 1180 r. przy kolegiacie św. Michała Archanioła i od tamtej pory działa nieprzerwanie w tym samym miejscu. To jedna z najstarszych szkół w Europie.

Jak poinformował w piątek koordynujący prace wykopaliskowe archeolog dr Marek Barański, część szczątków ludzkich dawnych mieszkańców Płocka, odkrytych w bezpośrednim sąsiedztwie fundamentów kolegiaty św. Michała Archanioła oraz w samym kościele, została przebadana antropologicznie i datowana. Wnętrze dawnej kolegiaty pełniło przez lata rolę muzeum i auli szkolnej.

"Przebadano pochówki z najgłębszych warstw we wnętrzu kolegiaty. Pochodzą one z II ćwierci XIII wieku, co absolutnie odpowiada momentowi zakończenia budowy kościoła. Inne pochówki pochodzą z przełomu XVI i XVII wieku. Wiemy więc już, że kościół funkcjonował przez bardzo długi czas, że wokół niego funkcjonował też cmentarz" - powiedział dziennikarzom Barański.

Dodał, że prace archeologiczne na terenie szkoły nadal trwają. "Pochówki są jeszcze wykopywane w warstwie najpłytszej. Te szczątki zostaną także przekazane do badań datowania" - zaznaczył Barański. Przyznał, że odkryte szczątki zostaną ponownie pochowane na terenie okalającym "Małachowiankę". "Proponujemy wykorzystać na ten cel wykopy, jakie pozostały po wykopaliskach z lat 60. XX wieku" - oznajmił Barański.

Prezydent Płocka Andrzej Nowakowski poinformował, że rozpoczęty w 2012 r. remont zabytkowej szkoły zakończy się we wrześniu. Przyznał, że odkryte, nieznane wcześniej elementy architektoniczne, zostaną w specjalny sposób wyeksponowane. "Będzie na pewno ekspozycja, ale w jakim kształcie, to będzie zależało od tego, jakie środki zewnętrzne uda się pozyskać" - zaznaczył Nowakowski.

Prof. Robert Kunkel z wydziału architektury Politechniki Warszawskiej, specjalista w dziedzinie historii architektury średniowiecznej, podkreślił, że odkrycia w najstarszej polskiej szkole, potwierdzają, iż tamtejsza kolegiata była jedną z najwcześniejszych budowli gotyckich na terenie Polski.

"Mamy tu do czynienia z dwiema fazami bardzo szybko następującymi po sobie, z których druga ma już ewidentne cechy gotyckie. Jest to wieloboczne prezbiterium, sądząc po detalu architektonicznym z XIII wieku. Kolegiata nie była wielkim kościołem, ale co ciekawe - dwupoziomowym. Była jeszcze druga kondygnacja z emporą. Jak na mazowiecki wiek trzynasty, to rewelacyjna budowla" - powiedział prof. Kunkel.

Prace renowacyjne w "Małachowiance" obejmują dach, elewacje i fundamenty oraz wnętrza zabytkowych zabudowań. Objęto nimi m.in., znajdujące się w podziemiach, muzeum. Koszt robót to ok. 29,9 mln zł - w większości pokryty zostanie ze środków Unii Europejskiej, a pozostałą część dołoży płocki Urząd Miasta.

Obecne liceum im. Marszałka Stanisława Małachowskiego otrzymało tę nazwę na mocy uchwały Rady Miasta Płocka w 1921 r. Szkoła powstała w 1180 r. jako fundacja Dobiechny, wdowy po Wojsławie, opiekunie Bolesława III Krzywoustego, władcy Polski, który pochowany jest w krypcie płockiej katedry. Wielokrotnie przebudowywana, szkoła istnieje nieprzerwanie w tym samym miejscu. Jej najstarszą, zachowaną częścią są fundamenty i fragmenty murów kolegiaty św. Michała Archanioła. Przetrwały także XV-wieczna wieża oraz XVII-wieczne skrzydło Kolegium Jezuickiego, które istniało od 1611 r. do drugiej połowy XVIII wieku.

Wykładowcami szkoły byli m.in.: profesor retoryki św. Andrzej Bobola (ok. 1591-1657) i Wojciech Szweykowski (1773-1838) - pierwszy rektor Uniwersytetu Warszawskiego. W szkole uczyli się: nauczyciel dzieci Adama Mickiewicza - Hieronim Napoleon Bońkowski (1807-1886); ogłoszony błogosławionym Honorat Koźmiński (1829-1916); prezydent II RP i profesor Politechniki Lwowskiej Ignacy Mościcki (1867-1946); pułkownik lotnictwa, uczestnik bitwy o Anglię, dowódca polskiego skrzydła i słynnego Dywizjonu 303 Jan Zumbach (1915-1986), a także Tadeusz Mazowiecki (1927-2013) - pierwszy premier III RP.

PAP - Nauka w Polsce

mb/ abe/