„Urania – Postępy Astronomii” to popularnonaukowy dwumiesięcznik o astronomii i badaniach kosmosu, a także portal internetowy. Relacje z pierwszej ręki o najciekawszych odkryciach w kosmosie, budzące zachwyt obrazy obiektów astronomicznych, cyfrowe archiwum, obszerne i ciekawe artykuły, świetna szata graficzna, to cechy, których nie każdy spodziewa się po ”czasopiśmie z tradycjami”.
Niemal 100-letnie czasopismo jest finalistą konkursu Popularyzator Nauki 2014 w kategorii „Media”.
„Urania” jest jednym z najstarszych spośród aktualnie ukazujących się czasopism popularnonaukowych o astronomii na świecie. Pierwszy oficjalny numer czasopisma popularnonaukowego „Urania” ukazał się w 1922 roku. Pismo nosiło wtedy tytuł „Uranja”, gdyż takie były ówczesne zasady ortografii.
W 2014 r. odnaleziono dwa historyczne egzemplarze czasopisma „Urania” z 1920 roku, które do tej pory były znane jedynie ze wspomnień starszego pokolenia astronomów, ale nie posiadała ich żadna z bibliotek - poinformowało Polskie Towarzystwo Astronomiczne, które jest współwydawcą czasopisma. „Urania” w 1920 roku była redagowana przez członków Koło Miłośników Astronomii w Warszawie, czyli przez uczniów gimnazjów zainteresowanych astronomią. Odnalezione numery 2/1920 i 3/1920 są maszynopisami powielonymi techniką litografii w drukarni Pessisów „Saturn”, która mieściła się przy ul. Marszałkowskiej 91 w Warszawie.
Po latach, w 1998 roku "Urania" połączyła się z czasopismem „Postępy Astronomii”. W 2012 roku „Urania – Postępy Astronomii” przeszła metamorfozę z czarno-białego czasopisma, które miało jedynie kolorowe okładki i wkładkę, w pełnokolorowy elegancki magazyn, atrakcyjny dla współczesnego czytelnika. Od tamtej pory liczba czytelników i nakład systematycznie rośnie. Polepszyła się także dostępność tytułu – można go kupić w dużych sieciach kiosków lub poprzez sklep internetowy.
„Wraz z nowoczesnością nie przyszła jednak tabloidyzacja. >>Urania<< nie podąża ślepo za tendencją robienia coraz większego „show” kosztem jakości przekazywanej wiedzy. Redakcja nadal stawia na rzetelną, pogłębioną popularyzację i upowszechnianie wiedzy, a nie jedynie na powierzchowne kopiowane informacji z internetu. W zrozumiały sposób swoich odkryć najciekawszych opisują tutaj polscy astronomowie” – uważa zgłaszająca tę kandydaturę prof. Bożena Czerny z Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika PAN w Warszawie.
Obszerniejsze artykuły przeglądowe na różne tematy piszą zarówno astronomowie, jak i zaawansowani miłośnicy astronomii, a także nauczyciele i dziennikarze naukowi. Czasopismo szczególnie uwypukla są polskie osiągnięcia w dziedzinie badań kosmosu i polskie projekty popularyzujące naukę.
„Dobór treści jest zróżnicowany, zarówno tematycznie, jak i poziomem artykułów – są prostsze, zrozumiałe dla gimnazjalistów i uczniów szkół średnich, jak i nieco trudniejsze, ale potrafiące zaciekawić osoby bardziej obeznane w temacie. Co ciekawe, w >>Uranii<< nadal można czasem trafić na wzór matematyczny lub fizyczny w tekście, co jest nie do pomyślenia dla wielu innych czasopism popularnonaukowych. Dzieje się tak zwłaszcza w stałym dziale poświęconym olimpiadzie astronomicznej” – podkreśla prof. Czerny.
Jej zdaniem „Urania” ma swój wkład w sukcesy polskich uczniów na międzynarodowych olimpiadach astronomicznych i fizycznych. Na łamach czasopisma są regularnie publikowane przykładowe zadania z olimpiad astronomicznych, wraz z rozwiązaniami opracowanymi przez finalistów poprzednich edycji olimpiady. To praktycznie jedyne źródło, z którego uczniowie mogą przygotowywać się do tego typu konkursów, bowiem ostatni zbiór zadań z olimpiady astronomicznej ukazał się w formie książkowej prawie 30 lat temu i właściwie jest nie do kupienia na rynku. Dział ten jest także wielką pomocą dla nauczycieli. Dodatkowo w dziale „młodzi badacze” publikowane są najwybitniejsze uczniowskie prace prezentowane np. na Ogólnopolskim Młodzieżowym Seminarium Astronomicznym w Grudziądzu.
„Urania” ma także szeroką ofertę dla szkół i bibliotek szkolnych. Z prowadzonego przez kilkanaście miesięcy programu wzbogacenia zasobów bibliotek o archiwalne numery uranii z ostatnich kilkunastu lat skorzystało prawie 300 tego typu placówek. Obecnie redakcja prowadzi program prenumerat sponsorowanych dla szkół z dopłatami z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, docierając do wielu szkół, nauczycieli i uczniów.
Redakcja „Uranii” jest obecna na festiwalach nauki, popularyzuje astronomię na obozach dla młodzieży, prowadzi też wiele konkursów. Stawia także na popularyzację nauki poprzez odniesienia do kultury: na przykład wsparła wielkie widowisko muzyczno-filmowe „Moc Klasyki – Planety” w Sali Kongresowej Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. Różne akcje, w których brała udział obejmują swoim zasięgiem dziesiątki, a nawet setki tysięcy osób. Przykładami w ostatnich latach były Międzynarodowy Rok Astronomii 2009, Rok Jana Heweliusza 2011, Tranzyt Wenus 2012 i wreszcie oczekiwanie na kometę stulecia w 2013 r. (choć sama kometa nie spełniła oczekiwań, bowiem rozpadła się po przelocie koło Słońca).
„Urania” to także rozrastający się portal internetowy, który notuje odwiedziny na poziomie 100 tysięcy rocznie i którego zasoby niedawno przekroczyły 1000 stron. Są także działania w mediach społecznościowych (np. http://www.facebook.com/UraniaPA) i różne inne aktywności związane z mediami elektronicznymi. Zeskanowane roczniki czasopisma dostępne są w Cyfrowym Archiwum Uranii pod adresem internetowym: www.urania.edu.pl/archiwum
PAP – Nauka w Polsce
kol/ agt/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
