Oprócz zmian dotyczących ustawy o finansowaniu nauki nowela zmienia przepisy także kilku innych ustaw, m.in. o Narodowym Centrum Nauki, Narodowym Centrum Badań i Rozwoju, Polskiej Akademii Nauk.

Nowelizacja wprowadza do ustawy pojęcie Polskiej Mapy Drogowej Infrastruktury Badawczej (PMDIB). Pojęcie to funkcjonowało już w systemie szkolnictwa wyższego, ale nie miało bezpośredniego umocowania w polskim systemie prawa. Na mapie znajdą się najważniejsze, strategiczne dla polskiej nauki obiekty i urządzenia badawcze. Decyzję o wpisaniu przedsięwzięcia na PMDIB będzie podejmował minister nauki. Wnioski o umieszczenie na mapie będą mogły składać m.in. jednostki i konsorcja naukowe, centra naukowo-przemysłowe, centra naukowe PAN.

W noweli znalazła się też definicja „osoby rozpoczynającej karierę naukową”. W tej kategorii będą się mieściły osoby prowadzące działalność naukową bez względu na wiek. Nowela zmieniła też definicję „młodego naukowca”, który w roku ubiegania się o środki finansowe nie ukończył 35. roku życia. Zgodnie z zapisami zawartymi w noweli ten okres będzie można wydłużyć o czas, w którym naukowiec przebywał np. na urlopie rodzicielskim, wychowawczym albo pobierał zasiłek chorobowy w związku z długotrwałą niezdolnością do pracy. Łączny czas takich przerw w pracy nie może przekroczyć jednak dwóch lat.

Ustawa rozszerzy też system POL-on (teraz zawierający informacje o szkolnictwie wyższym) o informacje nt. nauki. Uwzględnione będą w nim informacje m.in. o osiągnięciach naukowych jednostek, otrzymanych przez nie patentach, zorganizowanych konferencjach naukowych, wydawanych czasopismach. Dostęp do większości z tych danych będzie otwarty i powszechny.

Jednostki, które w trakcie okresowej oceny otrzymały najniższą kategorię naukową: C, obejmą zmiany w przyznawaniu tzw. dotacji statutowej. Zgodnie z nowelą wyłącznie w ciągu roku po przyznaniu kategorii C jednostka będzie mogła otrzymywać dotację na prowadzenie badań naukowych lub prac rozwojowych, służących rozwojowi młodych naukowców oraz uczestników studiów doktoranckich. Jeśli - w wyniku ponownej oceny - placówka znów otrzyma najniższą kategorię, to nie będzie mogła otrzymać żadnych środków na finansowanie działalności statutowej, aż do czasu podwyższenia kategorii. Pieniądze na pokrycie kosztów restrukturyzacji będzie mogła otrzymywać przez maksymalnie dwa lata po roku przyznania kategorii C.

Przyznawane przez ministra nauki i szkolnictwa wyższego środki finansowe będą rozdzielane na podstawie algorytmów opartych o dane liczbowe. Przy podziale środków finansowych na naukę brane będą pod uwagę m.in.: poziom naukowy prac prowadzonych w danej jednostce i ich znaczenie dla rozwoju nauki, praktyczna użyteczność uzyskanych wyników, w tym znaczenie dla rozwoju innowacyjności gospodarki. Z kolei wysokość dotacji na budowę dużej infrastruktury badawczej oraz inwestycje budowlane, będzie zależała m.in. od wpisania na Polską Mapę Drogową Infrastruktury Badawczej, posiadania programu badań naukowych.

Znowelizowane przepisy umożliwią też finansowanie zadań mających wpływ na upowszechnianie i promocję wiedzy oraz osiągnięć naukowych. Wydawcy czasopism, w tym uczelnie i jednostki naukowe, które udostępniają publikowane treści przez internet, mogą otrzymać środki finansowe m.in. na stworzenie anglojęzycznych wersji publikacji, udział zagranicznych recenzentów w ocenie publikacji. Środki finansowe na działalność upowszechniającą naukę mogą otrzymać też biblioteki naukowe, które nie wchodzą w skład jednostek naukowych.

Zapisy ustawy wejdą w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.

PAP - Nauka w Polsce

ekr/ agt/ abr/