„Inwentaryzacja wybranych reliktów Bitwy Warszawskiej z 1920 r.” to pierwszy projekt wielkoobszarowego rozpoznania i inwentaryzacji reliktów archeologicznych Bitwy Warszawskiej. Są to badania na pograniczu historii i archeologii, ze wsparciem ze strony teledetekcji (m.in. laserowego skanowania lotniczego. O pierwszych wynikach poinformował Naukę w Polsce koordynator przedsięwzięcia prof. Rafał Zapłata z Fundacji Hereditas i UKSW w Warszawie.

"Kluczowe dla rozpoznania zachowanych jeszcze pozostałości bitewnych są m.in. tereny zalesione, na których zachowały się liczne relikty bitew z XX wieku. Projekt realizowany jest przez interdyscyplinarny zespół badaczy, w skład którego wchodzą historycy, archeolodzy, specjaliści z zakresu geomatyki, jak i leśnictwa" - czytamy w informacji przesłanej przez prof. Zapłatę.

Badania skupiają się w rejonie Ossowa, Radzymina i Wołomina. Ich celem jest rozpoznanie i zinwentaryzowanie wybranych reliktów Bitwy Warszawskiej z 1920 r., przygotowanie dokumentacji, wraz z zasobem geodanych, oraz wypracowanie wstępnej strategii i metodyki badawczej na rzecz dalszego rozpoznania reliktów konfliktów zbrojnych w Polsce.

Na potrzeby badań naukowcy analizują zobrazowania lotniczego skanowania laserowego (ALS), jak również zdjęcia lotnicze. Elementem prac są też działania terenowe, które skupiają uwagę na identyfikowaniu potencjalnych reliktów bitwy, zwłaszcza obiektów nieruchomych, takich jak transzeje, ziemianki itp.

Wybrany obszar Bitwy Warszawskiej, poddany tegorocznej inwentaryzacji – teren w promieniu około 30 km na wschód od centrum Warszawy – obejmuję ponad 1000 km2, z czego wyjściowa powierzchnia objęta analizą danych LiDAR – ISOK to ponad 100 km2. W wyniku wstępnych prac rozpoznano m.in. ponad 100 km obiektów liniowych (np. transzeje, rowy łącznikowe, przeciwczołgowe itp.), związanych z konfliktami zbrojnymi z XX wieku, w tym z Bitwą Warszawską.

"Wstępne rozpoznanie dziedzictwa militarnego regionu w ramach realizowanego projektu to m.in. identyfikacja licznych pozostałości konfliktów zbrojnych na terenach leśnych, głównie na terenach Lasów Państwowych – obecnie to kilkadziesiąt tysięcy potencjalnych pojedynczych obiektów, powstałych podczas bitew i wojen. Przede wszystkim odnotowano wiele pozostałości dawnych fortyfikacji polowych, takich jak np. transzeje, ziemianki itp. Kolejna grupa zasobów to zabytki nieruchome – głównie elementy uzbrojenia i ich pozostałości np. łuski pocisków" - czytamy w informacji przesłanej przez prof. Zapłatę. Archeolog dodaje, że w miejscu Bitwy Warszawskiej rozegrały się też inne, również późniejsze działania zbrojne, które zacierają pozostałości po bitwie sprzed stu lat.

"Dotychczasowe prace niestety pokazują również liczne zniszczenia reliktów Bitwy Warszawskiej, wynikające z kolejnych wydarzeń XX i XXI wieku na tym terenie. To również efekt współczesnej działalności człowieka. W wielu miejscach widoczna staje się również działalność nielegalnych poszukiwań, które najprawdopodobniej bezpowrotnie doprowadziły do utraty wielu cennych zabytków i danych, bez zachowania jakiejkolwiek dokumentacji z tych działań" - zaznacza naukowiec.

Projekt realizowany jest przez Fundację Hereditas w kooperacji z Instytutem Badawczym Leśnictwa oraz interdyscyplinarnym zespołem specjalistów na zlecenie Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków – prof. Jakuba Lewickiego.

PAP - Nauka w Polsce

szz/ zan/