Nauka dla Społeczeństwa

29.03.2024
PL EN
19.12.2022 aktualizacja 19.12.2022

Prof. Kwiek: O przyszłości nauki decyduje jej umiędzynarodowienie

Źródło: mat. prasowe Źródło: mat. prasowe

Badania szkolnictwa wyższego uczą nas, że o przyszłości nauki decyduje jej umiędzynarodowienie i że najważniejszym mechanizmem rozwoju nauki jest konkurencja - pisze prof. Marek Kwiek.

“Globalna nauka, globalni naukowcy” to tytuł monumentalnej pracy autorstwa prof. Marka Kwieka z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, która ukazała się niedawno nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN.

Autor skupia się na zjawisku stratyfikacji w nauce. Pisze: “nauka nie jest demokratyczna i nie jest egalitarna; nauka to stała walka o odkrycia, uznanie (i środki)”.

“W sumie: nauka to celowo i permanentnie podtrzymywanie nierówności. A Świętym Graalem naukowców - jest czas (na badania)” - pisze prof. Kwiek.

Wskazuje też, że kluczem do sukcesu w nauce jest umiędzynarodowienie, bo współpraca międzynarodowa w badaniach stanowi rdzeń współczesnych systemów szkolnictwa wyższego.

“O ile przed rokiem 1989 nauka akademicka była międzynarodowa, o tyle w XXI jest ona przede wszystkim globalna” - podkreśla. I wyjaśnia: pierwsza to nauka powstająca we współpracy między państwami narodowymi i ich badaczami; druga - pozwala na podejmowanie problemów i współpracę z badaczami - poza zasięgiem państw narodowych.

Prof. Kwiek analizuje na kartach książki silne związki między dochodami naukowców i umiędzynarodowieniem nauki a produktywnością badawczą.

Jedna z zasadniczych części książki dotyczy różnic między kobietami i mężczyznami naukowcami w różnych aspektach kariery akademickiej. Autor na podstawie licznych badań przedstawia wnioski dotyczące różnic ze względu na płeć. Zauważa, że mężczyźni co prawda charakteryzują się wyższymi wskaźnikami współpracy tylko w jednym typie współpracy - międzynarodowej, to we wszystkich pozostałych - ogólnej, krajowej czy instytucjonalnej bardziej skłonne do współpracy są kobiety. Według prof. Kwieka należy odnotować fundamentalne różnice w kwestii współpracy w podziale na dyscypliny naukowe.

Autor podkreśla rolę dobrze przemyślanych fundamentów reform szkolnictwa wyższego we wspieraniu funkcjonowania polskich naukowców w światowym obiegu idei i innowacji.

Co prawda książka odnosi się do nauki w aspekcie międzynarodowym, to część rozdziałów szczegółowo opisuje badania polskiej kadry akademickiej w oparciu o unikalne bazy danych stworzone w ramach prac Centrum Studiów nad Polityką Publiczną UAM.

Publikacja prof. Kwieka zainteresuje wszystkich zajmujących się naukometrią i systemami szkolnictwa wyższego. To również ciekawa analiza współczesnego systemu polskiego szkolnictwa wyższego na tle jego przemian i tego, jaki był jeszcze kilkanaście lat temu. Cytowanie informacji z rozległych baz danych powstałych w wyniku współpracy międzynarodowej oraz krajowych baz komercyjnych i niekomercyjnych powinno pozwolić czytelnikowi wyrobić sobie własną opinię na opisywane tematy, mimo że autor przedstawia również swoje wnioski.

Jak czytamy w informacji od wydawcy, "Globalna nauka, globalni naukowcy" to całkowicie oryginalna publikacja, ponieważ nikt w Polsce nie prowadzi systemowo badań szkolnictwa wyższego i instytucji uniwersytetu oraz badań kadry akademickiej w podobnej skali i o podobnej intensywności.

Zespół prof. Marka Kwieka był jednym z trzech, które opracowywały założenia do ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, określanej też jako Ustawa 2.0 lub Konstytucja dla nauki. Naukowiec jest doradcą i ekspertem w sprawach polityki naukowej w kilkunastu krajach, autorem 220 artykułów naukowych i 9 monografii.

Nauka w Polsce

szz/
 

Zapisz się na newsletter
Copyright © Fundacja PAP 2024