Prestiżowy magazyn "Archaeology" ogłosił w grudniu listę dziesięciu najważniejszych archeologicznych odkryć 2022 roku.

Wśród wyróżnionych przedsięwzięć znalazły się tegoroczne, polsko-peruwiańskie badania w królewskiej nekropoli Castillo de Huarmey.

Stanowisko położone jest na północnym wybrzeżu Peru, w pobliżu miejscowości Huarmey. Nekropolia w Castillo de Huarmey funkcjonowała ponad 1300 lat temu i związana jest z kulturą Wari, jednym z najważniejszych imperiów przedinkaskiego Peru. Badacze z Uniwersytetu Warszawskiego pierwsze w historii wykopaliska na tym stanowisku rozpoczęli w 2010 roku.

W odkrytej Galerii Elitarnych Rzemieślników - informuje Uniwersytet Warszawski - odnaleziono siedem pochówków rzemieślników, którzy pracowali na dworze władców Wari: czterech osób dorosłych oraz trojga nastolatków. Przy ciałach odnaleziono też setki narzędzi i surowców, które służyły im za życia, m.in. siekierę, noże, piłę oraz materiały do wyplatania koszy.

Przy zmarłych złożono też wytwory z drewna, tkaniny oraz fragmenty przedmiotów z przedstawieniami ikonograficznymi na skórze czy w trzcinie. Odkrycia te potwierdzają, że Castillo de Huarmey nie funkcjonowało tylko jako grobowiec królewski, ale też jako miejsce kultu przodków, ważny ośrodek administracyjny królestwa Wari i miejsce produkcji elitarnego rękodzieła.

"W Galerii Elitarnych Rzemieślników po raz pierwszy odkryliśmy pochówki mężczyzn elit królestwa Wari, którzy byli też wybitnymi artystami i rzemieślnikami. Świadczą o tym bogate dary grobowe i przedmioty, w tym ozdoby wykonane ze złota i srebra. To odkrycie potwierdza to, czego spodziewaliśmy się w poprzednich latach: zarówno mężczyźni, jak i kobiety pochowane w Castillo de Huarmey oddani byli rzemiosłu najwyższej klasy i produkowali najdoskonalsze wytwory swojej epoki" – wyjaśniał tuż po odkryciu prof. Miłosz Giersz, kierownik Katedry Archeologii Ameryk WA UW, cytowany w prasowym komunikacie.

Wcześniej, w 2010 roku, zespół badawczy pod kierownictwem prof. Miłosza Giersza i dr hab. Patrycji Prządki-Giersz (Wydział „Artes Liberales”) dokonał odkrycia pierwszego w historii zbiorowego pochówku kobiet najwyższych elit imperium Wari. W obrębie grobowca złożono szczątki królowej, 57 arystokratek, sześciu ofiar ludzkich oraz dwóch okaleczonych strażników bez stóp. Oprócz ludzkich szczątków, w grobowcu złożono ponad 1300 przedmiotów wykonanych ze złota, srebra, brązu, drogocennych kamieni, drewna, kości oraz muszli, a także zdobionej ceramiki.

Jury magazynu "Archaeology" doceniło też odkrycie wraku statku Endurance, który brał udział w brytyjskiej Imperialnej Wyprawie Transantakrtycznej w latach 1914-1917. Okręt spoczął na dnie morza Weddella, na głębokości ponad 3 km. Na liście dziesięciu najciekawszych znalezisk 2022 r. znalazło się też odkrycie najstarszej buddyjskiej świątyni w Barikot w Pakistanie, datowanej na ok. I wiek n.e. i neolitycznego sanktuarium myśliwskiego w Jordanii.

W top 10 nie wskazano tylko na interesujące badania wykopaliskowe, ale też ważne wyniki analiz specjalistycznych. Wśród nich znalazło się skanowanie CT mumii faraona Amenhotepa I (władał w latach 1525–1504 p.n.e.). Innym projektem w top 10 były ponowne badania specjalistyczne słynnej figurki z okresu paleolitu - tzw. Wenus z Willendorfu.

W top 10 znalazło się też odkrycie najstarszych na świecie słomek do picia (poł IV tysiąclecia p.n.e.), w tym przypadku do piwa. Odkryto je co prawda pod koniec XIX w., ale najnowsze ekspertyzy umożliwiły wnioski co do ich funkcji.

Redakcja "Archaeology" doceniła także badania teledetekcyjne sumeryjskiego miasta Lagasz w dzisiejszym południowym Iraku, które zmieniły wizję początków osadnictwa miejskiego.

W top 10 wskazano również na mikroskopowe badania ponad 2,5 tys. drewnianych artefaktów odkrytych pod Templo Mayor w Tenochtitlan w mieście Meksyk.

Magazyn uhonorował też nowe badania archeologiczne w San Bartolo (Petén) w Gwatemalii, gdzie być może udało się badaczom natknąć na najstarsze przykłady notacji kalendarycznej na Nizinach Majów.

PAP - Nauka w Polsce

szz/ agt/