Nauka dla Społeczeństwa

28.03.2024
PL EN
30.12.2022 aktualizacja 30.12.2022

Jak po zdrowie – to do lasu, w góry i do ogrodu!

Źródło: materiały prasowe Źródło: materiały prasowe

Powszechnie wiadomo, że jak po spokój - to do lasu, jak odpoczywać – to w góry. Natura korzystnie wpływa na nasze zdrowie, a o tym, że jest to udowodnione naukowo przeczytamy w książce „Natura a zdrowie psychiczne”.

To ciekawa pozycja dla tych, którzy chcą poznać możliwości korzystania ze środowiska naturalnego dla celów terapeutycznych i profilaktycznych. W kilku rozdziałach specjaliści od zdrowia psychicznego, naukowcy, psychiatrzy, psycholodzy i psychoterapeuci pod redakcją naukową Magdaleny Gawrych opisują m.in. terapie oparte na kontakcie z przyrodą.

„Coraz szerzej proponowanymi interwencjami redukującymi stres i poprawiającymi zdrowie psychiczne są techniki i terapie oparte na kontakcie z naturą” - podkreśla Magdalena Gawrych, która w książce zaproponowała przegląd koncepcji wyjaśniających oddziaływania terapeutyczne środowiska przyrodniczego.

Psychoterapia bazująca na naturze zazwyczaj opiera się na metodach o dowiedzionej badawczo skuteczności, prowadzonych w warunkach środowiska naturalnego. W książce mowa jest o "terapii przygodą", "terapii dzikością", które skupiają się na wyzwaniu, jakim jest kontakt z surowym, wymagającym środowiskiem przyrodniczym.

„Środowisko przyrodnicze staje się nie tylko środowiskiem terapeutycznym, lecz także koterepeutą, autentycznym partnerem w pracy terapeutycznej, a nawet odgrywa centralną rolę w relacyjnej dynamice terapii” - pisze Magdalena Gawrych, cytując izraelskiego badacza Ronena Bergera, który zaproponował własne kompleksowe rozumienie terapii naturą.

Wśród projektów dotyczących stosowania terapii w naturze można przeczytać o programie Natural Growth powołanym przez Fundację Opieki nad Ofiarami Tortur (Freedom from Torture, poprzednio The Medical Foundation for the Care of Victims of Torture), w ramach którego zaproponowano schemat pracy z konsekwencjami traum; o skandynawskich modelach psychoterapii w ogrodzie rehabilitacyjnym w Arnap oraz o modelu duńskim leczenia w ogrodzie leśnym Nacadia. Ciekawie opisany jest 12-stopniowy program ekoterapii opartej na uważności. Takie interwencje polegają na koncentracji uwagi na bezpośrednim doświadczaniu siebie i natury.

Na uwagę zasługuje wynaleziony i opisany w Japonii naturalny sposób sprzyjający regeneracji - tzw. shinrin-yoku, czyli „kąpiele leśne”. Jest to „kąpanie się w leśnej atmosferze czy wczuwanie się w las poprzez nasze zmysły” - jak pisze dr Qing Li, jeden z czołowych badaczy tej praktyki. W badaniach udowodniono, że po 15 minutach spaceru w lesie zachodzą głębokie zmiany w systemie nerwowym i hormonalnym człowieka, które wskazują na regenerujące i kojące właściwości natury.

"W wyniku kontaktu z naturą następuje złagodzenie reakcji stresowej, odprężenie i zniesienie napięcia mięśni" - czytamy w książce. Szczególnie ciekawie o kąpielach leśnych pisze w rozdziale poświęconym interwencjom w środowisku leśnym Katarzyna Siemionko, lekarz, specjalistka psychiatra. W osiąganiu relaksu w lesie pomagają m.in. techniki oddechowe, a w lesie znajdziemy liczne zdrowe substancje, jak fitoncydy czy olejki eteryczne.

Robert Słonka, twórca programu "Góroterpia" pisze, że "terapia górami jest metodą wszechstronnego rozwoju fizycznego, psychicznego i społecznego". "Mogą w niej uczestniczyć – po uprzedniej diagnozie – osoby borykające się z wieloma trudnościami oraz zaburzeniami (zaburzenia lękowe, depresyjne, trudności społeczne) i możemy się spodziewać pozytywnych efektów tego typu działań" - podkreśla Słonka.

Z kolei w rozdziale poświęconym ogrodom terapeutycznym w służbie zdrowia psychicznego Monika Trojanowska przybliża przykłady parków i ogrodów terapeutycznych, które zostały zaprojektowane tak, aby wspomagać terapię i wykorzystywać lecznicze właściwości natury.

Niewątpliwie wartością książki są przytoczone liczne badania, które wskazują, że kontakt z naturą pozwala utrzymać dobre samopoczucie, z drugiej zaś redukuje czynniki ryzyka i obciążenie chorobą psychiczną.

Książka „Natura a zdrowie psychiczne” została wydana nakładem Wydawnictwa Akademii Pedagogiki Specjalnej (APS) w Warszawie.

Anna Mikołajczyk-Kłębek

Zapisz się na newsletter
Copyright © Fundacja PAP 2024