ACTRIS (The Aerosol, Clouds and Trace Gases) to europejska infrastruktura do badania aerozoli, chmur oraz gazów śladowych.

Infrastruktura ACTRIS została właśnie ustanowiona przez Komisję Europejską Konsorcjum Europejskiej Infrastruktury Badawczej (European Research Infrastructure Consortium, ERIC) - poinformował IGF PAN, będący liderem konsorcjum ACTRIS-ERIC w Polsce. Celem konsorcjum jest dostarczanie najnowocześniejszych danych i usług w badaniach atmosfery i klimatu.

"Dzięki ACTRIS otwierają się drzwi dla naukowców, przemysłu i krajów, pozwalając uzyskać dostęp do kluczowych informacji na temat stanu atmosfery, dzielić się najlepszymi platformami badawczymi w Europie i wspierać kształtowanie polityki za pomocą niezbędnej wiedzy naukowej" - informuje IGF PAN w komunikacie dla mediów.

Instytut przypomina, że już od ponad 10 lat, za pomocą 80 platform obserwacyjnych w Europie i poza nią, gromadzono informacje na temat skuteczności polityki redukcji emisji w Europie. Obserwacje te pozwoliły lepiej poznać złożoność mechanizmów sprzężenia zwrotnego działających na system klimatyczny.

"Setki naukowców z całego świata oraz użytkowników z sektora prywatnego korzystało z platform ACTRIS (stacje obserwacyjne, komory do symulacji atmosferycznych), aby przeprowadzać nowatorskie eksperymenty poszerzające wiedzę naukową, opracowywać nowe instrumenty lub szkolić się w zakresie nowych technologii. Każdego roku ponad 5000 użytkowników z 50 krajów świata wykorzystuje dane ACTRIS do swoich badań, zwiększając wiarygodność prognoz atmosferycznych, w tym krótkoterminowych ostrzeżeń o zagrożeniach pogodowych i zdrowotnych, a także umożliwiając długoterminową ocenę zmian klimatu" - opisuje IGF PAN.

Jak podkreśla instytut, zaplecze ACTRIS tworzy największą, wielostanowiskową infrastrukturę badań atmosferycznych na świecie.

Status Konsorcjum Europejskiej Infrastruktury Badawczej zapewnia ACTRIS (http://www.actris.eu) stabilną strukturę prawną - czytamy w komunikacie.

Infrastruktura badawcza ACTRIS "jako jeden skonsolidowany instrument, wpisuje się w szerszy krajobraz badań atmosfery i badań środowiskowych; jest doskonałym dopełnieniem innych infrastruktur, sieci naukowych, jak np. Poland AOD i Państwowego Monitoringu Środowiska” – mówi cytowany w komunikacie dr hab. Aleksander Pietruczuk z Instytutu Geofizyki PAN.

Placówki krajowe ACTRIS są zlokalizowane w 17 krajach ACTRIS-ERIC: Austrii, Belgii, Bułgarii, na Cyprze, w Czechach, Danii, Finlandii, Francji, Niemczech, Włoszech, Holandii, Norwegii, Polsce, Rumunii, Hiszpanii, Szwecji i Szwajcarii. Grecja i Wielka Brytania wyraziły zainteresowanie przystąpieniem na późniejszym etapie. Finlandia ma gościć siedzibę statutową i zarządzać ogólną koordynacją ACTRIS, a Włochy mają zarządzać dostępem do usług ACTRIS - podaje IGF PAN.

Działania ACTRIS są finansowane przez kraje członkowskie. Łączna wartość inwestycji krajów uczestniczących w fazie projektowania, przygotowań i wdrażania wynosi około 700 mln euro, z czego duża część to inwestycje w modernizację istniejących obiektów krajowych lub budowę nowych. Szacowane całkowite koszty wdrożenia ośmiu obiektów centralnych w ciągu 5 lat wynoszą około 100 mln euro, a od 2025 r. szacunkowe roczne koszty eksploatacji obiektów centralnych wyniosą około 16 mln euro.

Członkowie ACTRIS uznają badania atmosfery i jakości powietrza za priorytet narodowy na co najmniej następne pięć lat. "Bycie członkiem ACTRIS-ERIC oznacza, że przedstawiciel danego kraju może pomóc w kształtowaniu strategii, uczestniczyć w misjach badawczych i dołączyć do jednolitego głosu ACTRIS w czołówce europejskiego krajobrazu naukowo-edukacyjnego w zakresie badań atmosfery skupionych na aerozolach, chmurach i gazach śladowych" - informuje instytut.

Polskie konsorcjum ACTRIS Poland, którego liderem jest IGF PAN, skupia się na budowie stacji pomiarowych o stałej lokalizacji i platform mobilnych.

"Dzięki ustanowieniu ACTRIS-ERIC, Polska jest członkiem-założycielem tej ogromnej infrastruktury, która stawia sobie za cel rozwój badań i technologii na skalę do tej pory niewyobrażalną z użyciem dostępu do danych, przyrządów oraz wiedzy przez dowolnego naukowca, przedsiębiorcę czy urzędnika organów samorządowych i państwowych oraz organizacji pozarządowych i międzynarodowych" - podkreśla dr hab. Iwona Stachlewska, przewodnicząca Forum Naukowo-Technicznego ACTRIS. (PAP)

bar/ zan/