Do końca stycznia można oglądać wystawę pt. Agaty – niełowickie pasiaki przygotowaną przez Uniwersyteckie Centrum Przyrodnicze (UCP) im. prof. A. Myrchy na Uniwersytecie w Białymstoku.
Agaty to półszlachetne minerały, skrytokrystaliczne odmiany kwarcu (SiO2), które krystalizują w pustkach pogazowych (zwanych geodami), tworząc kuliste lub podłużne nagromadzenia. Po wydobyciu wyglądają, jak kamienne buły, a po ich przecięciu ukazuje się piękna, wzorzysta postać minerału. „Agaty cechuje bogata skala barw oraz oryginalny i zadziwiający rysunek, czyli układ i kształt warstw, głównie w postaci koncentrycznie ułożonych wstęg, przypominających łowickie pasiaki” - mówi dr Anna Matwiejuk, kierownik Uniwersyteckiego Centrum Przyrodniczego, cytowana w komunikacie uczelni.
Nazwa agatów pochodzi prawdopodobnie od rzeki Achates (dzisiaj Dirillo) w południowej Sycylii. „Są też zdania, że nazwa pochodzi od greckiego słowa agathos, czyli dobry, co oznacza, że kamień symbolizuje dobroć, ale również radość, szczęście, użyteczność. Agaty – kamienie posiadające niepowtarzalny urok i stosunkowo niską cenę, mogą być kamieniami wręcz idealnymi”– uważa mgr Wiesław Mikucki z UCP.
Jak przypomina dr Anna Matwiejuk, agat znany był od starożytności. Robiono z niego amulety, sygnety, pieczęcie, rzeźby oraz obrazy. Starożytne tradycje rzeźbienia w agatach w XVI wieku wznowili Niemcy. Miejscowość Idar-Oberstein w Nadrenii-Palatynacie słynęła niegdyś z kopalni agatów, obecnie zamkniętej, która były bogactwem regionu.
„Współcześnie, wiele wyrobów wykonywana jest z agatów barwionych. Zwyczaj barwienia agatów pochodzi ze starożytnego Rzymu, ale to w Idar-Oberstein zaczęto poprawiać urodę agatów, sprowadzanych z różnych stron świata w latach 20. XX wieku – zaznacza kierownik UCP.
„Agaty to jedne z najpiękniejszych minerałów, nie tylko te pochodzące z Brazylii, czy z Maroka, ale również z Polski” – podaje Wiesław Mikucki, cytowany w komunikacie uczelni.
Polskie agaty występują, m.in. na Dolnym Śląsku - w okolicach miejscowości Nowy Kościół i Płóczki Górne oraz w Małopolsce: w okolicach Krzeszowic koło Krakowa.
Ekspozycja będzie prezentowana do 31 stycznia 2023 r. w holu Wydziału Biologii (na parterze) przy ul. Ciołkowskiego w Białymstoku. W kampusie UwB dostępne są także wystawy „Kryształowy świat minerałów” na Wydziale Chemii (I piętro) oraz „Minerały i Skały” w Uniwersyteckim Centrum Przyrodniczym.
PAP - Nauka w Polsce
amk/ agt/
