"Spotkanie z Normanem Daviesem, wybitnym historykiem, emerytowanym profesorem University College London, kawalerem Orderu Orła Białego, poprowadzi red. Grzegorz Górny. Podczas spotkania będzie można porozmawiać także z fotografem i wydawcą książki Januszem Rosikoniem oraz nabyć książkę +Szlak nadziei+" - poinformowała PAP Anna Choszcz-Sendrowska z Wydziału Komunikacji i Spraw Społecznych Gminy Izabelin.

"18 maja przypada 80. rocznica zakończenia bitwy pod Monte Cassino. By ją uczcić, prof. Norman Davies przejechał szlak armii generała Władysława Andersa, szukając śladów polskich żołnierzy. Tak powstał +Szlak nadziei+, książka opisująca odyseję. Monografia powstawała m.in. w Izabelinie, dlatego właśnie tu, w Centrum Kultury Izabelin, opowie o nim osobiście" - podała w informacji prasowej.

"Chciałem pokazać ogromną różnorodność ludzi dowodzonych przez generała Andersa, a także niezwykły wachlarz ich uczuć i przeżyć od rezygnacji i rozpaczy, przez strach, tęsknotę, ciężkie próby i poświęcenie, aż do ulgi i nadziei" - powiedział Davies o swojej książce.

W ciągu 1334 dni 120 tys. ludzi tworzących armię gen. Władysława Andersa przeszło 12,5 tys. km, opuściło ZSRS i przeszło przez Iran, Irak, by na początku 1944 r. trafić na front we Włoszech.

"Przejście na Rzym pod Monte Cassino było od niepamiętnych czasów miejscem, w którym obrońcy Włoch zastępowali drogę najeźdźcom ciągnącym z południa" - pisał Melchior Wańkowicz w "Szkicach spod Monte Cassino".

Ostateczny atak wojsk alianckich na klasztor Monte Cassino rozpoczął się 11 maja 1944 r. od ostrzału artyleryjskiego. Po północy na wzgórze ruszyło polskie natarcie. W walkach wzięły udział wszystkie jednostki 2 Korpusu: 3. Dywizja Strzelców Karpackich gen. bryg. Bronisława Ducha, 5. Kresowa Dywizja Piechoty gen. bryg. Nikodema Sulika, 2. Samodzielna Brygada Pancerna gen. bryg. Bronisława Rakowskiego, wspierane przez Armijną Grupę Artylerii płk. Ludwika Ząbkowskiego. Naprzeciw nich stały elitarne jednostki niemieckie: 1. Dywizja Spadochronowa oraz 5. Dywizja Górska.

18 maja 1944 r. oddziały 2. Korpusu Polskiego zdobyły ruiny klasztoru Benedyktynów na Monte Cassino. W czasie walk zginęło 923 polskich żołnierzy, 2931 zostało rannych, a 345 uznano za zaginionych.

Kilka dni po zdobyciu Monte Cassino wojska alianckie przełamały linię Gustawa w całym pasie natarcia. 4 czerwca 1944 r. do Rzymu wkroczyły oddziały amerykańskie. W 1945 r. na Monte Cassino otwarto polski cmentarz wojenny, na którym spoczęło 1072 polskich żołnierzy. W 1970 r. pochowany tam został również gen. Władysław Anders.

Norman Davies urodził się w 1939 roku w Bolton (Wielka Brytania). Studiował w Oksfordzie, Grenoble, Perugii i Sussex. Doktorat uzyskał na Uniwersytecie Jagiellońskim. Tu właśnie przygotował rozprawę doktorską poświęconą wojnie polsko-bolszewickiej ("Orzeł biały, czerwona gwiazda. Wojna polsko-bolszewicka 1919-1920", Londyn 1972). Praca została wydana w Polsce po raz pierwszy w tzw. drugim obiegu, potem ukazała się nakładem wydawnictwa Znak w 1997; wznowiona została w 2006 i 2011 r. W twórczości Daviesa Polska zajmuje szczególne miejsce. Jest autorem m.in. takich dzieł historycznych jak: "Boże igrzysko", "Serce Europy", "Mikrokosmos" czy "Powstanie '44".

Davies, przez lata związany ze School of Slavonic and East European Studies przy uniwersytecie w Londynie, wykładał też na najważniejszych światowych uniwersytetach: Cambridge, Columbii, McGill, Hokkaido, Stanfordzie, Harvardzie, w Adelajdzie i Oksfordzie. Od 1997 r. jest członkiem Brytyjskiego Towarzystwa Historycznego. (PAP)

Maciej Replewicz

mr/ miś/