To kolejna książka popularnonaukowa wydana w serii "Bioróżnorodność Miasta Białegostoku". Opisują one poszczególne elementy przyrody miasta. W czwartek książkę dedykowaną chrząszczom zaprezentowano na konferencji prasowej w Białymstoku.

Jej autorami są entomolodzy Jerzy Gutowski i Andrzej Lasoń. Publikacja zawiera wyniki ich dwuletnich badań chrząszczy w mieście, zdjęcia oraz informacje na temat chrząszczy, ich znaczeniu w środowisku. Niektóre są bowiem np. zapylaczami roślin. Są też pokarmem dla innych zwierząt.

Gutowski poinformował, że w Polsce występuje 66 gatunków chronionych chrząszczy z czego 23 są pod ścisłą ochroną. Badacz powiedział, że na podstawie badań, które w latach 2022-2023 przeprowadził z Andrzejem Lasoniem oraz danych syntetycznych z wcześniejszej literatury specjalistycznej wykazano w Białymstoku 1 tys. 345 gatunków chrząszczy z 76 rodzin.

"To jest ogromna liczba, niespotykana w żadnym innym mieście, chociaż tych miast tak wiele nie było przebadanych (..) Mamy wśród tych 1 tys. 345 gatunków wiele gatunków synantropijnych, takich zależnych od człowieka, żyjących w magazynach - niektóre z nich są niekorzystne dla człowieka, powodują pewne szkody - ale są też w tej puli gatunki rzadkie, a nawet superrzadkie, są wśród nich gatunki chronione, np. zgniotek cynobrowy (...), zgniotek szkarłatny" - powiedział Gutowski.

Badacz podał, że wśród 1 tys. 345 gatunków wytypowano 11, które określił jako "super rzadkości". "Powinniśmy przykładać wielką wagę do ich dobrostanu, żeby one mogły bytować w Białymstoku. Możemy się nimi chwalić, bo to są naprawdę rarytasy faunistyczne" - poinformował Jerzy Gutowski.

Te najcenniejsze chrząszcze w faunie Białegostoku to m.in. zgniotek szkarłatny, kulczanka plamista oraz: Laemostenus terricola, Adrastus lacertosus, Otho sphondyloides, Agathidium pisanum, Glischrochilus tremulae, Aspidiphorus lareyniei, Acrotona obfuscata, Tachinus discoideus oraz Trixagus meybohmi.

W książce badacze podali, że 1 tys. 079 chrząszczy wykazano w Białymstoku po raz pierwszy, a 12 okazało się nowymi w całym województwie podlaskim.

Jerzy Gutowski poinformował, że w Białymstoku jest 26 gatunków chrząszczy z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt, 81 gatunków z Europejskiej Czerwonej Listy Saproksylicznych Chrząszczy, 7 gatunków jest z listy tzw. reliktów puszczańskich.

Wśród gatunków krytycznie zagrożonych (z czerwonej księgi) jest - jak podali w książce autorzy -jeden z gatunków biegaczowatych - Laemostenus terricola.

"W Białymstoku jest aż 7 gatunków będących reliktami. Dlaczego ten Białystok jest tak ciekawy? Otóż obok gatunków synantropijnych, które znajdziemy w każdym innym mieście, to są też tu gatunki leśne, ponieważ Białystok graniczy z Puszczą Knyszyńską (..) są tu dwa rezerwaty przyrody: Rezerwat Antoniuk i Rezerwat Las Zwierzyniecki. W sumie ta leśna przyroda jest dobrze zachowana" - powiedział Gutowski.

"Bogate" w chrząszcze są też m.in. dolina rzeki Białej czy nieczynne wyrobisko piasku przy zakładzie "Silikaty" czy Park Konstytucji 3 Maja, park przy Pałacu Branickich, Park Lubomirskich.

Wśród zagrożeń dla chrząszczy badacze wskazali, m.in. chemizację środowiska, asfaltowanie ulic, brak martwego drewna, ale też gatunki inwazyjne, np. biedronkę azjatycką która wypiera biedronkę siedmiokropkę.

Badacze podkreślili, że już po wydaniu książki zebrali informacje o kilkunastu kolejnych potwierdzonych w mieście gatunkach chrząszczy, a spodziewają się, że w przyszłości będą potwierdzane kolejne.

W przygotowaniu jest książka poświęcona roślinom chronionym w mieście.(PAP)

Nauka w Polsce, Izabela Próchnicka

kow/ agt/