Laureat od lat jest związany z Wydziałem Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Nagrodzony został za badania nad kryształami czasowymi. Jak podał UJ, naukowiec w przełomowej publikacji z 2018 roku wykazał możliwość tworzenia dużych dyskretnych kryształów czasowych, które ewoluują spontanicznie z okresami znacznie dłuższymi niż okres zewnętrznej siły napędzającej. "To odkrycie było kluczowym momentem w badaniach nad skondensowaną materią, otwierając nowe horyzonty dla badań faz fizyki ciała stałego w czasie" - poinformowała uczelnia.

Bazując na tym osiągnięciu dr Krzysztof Giergiel opublikował kolejne badania, w których przedstawił platformę do implementacji i badań skondensowanej materii w kryształach czasowych. Jego prace pokazały, że struktury krystaliczne w czasie mogą być precyzyjnie kontrolowane, wykazując właściwości analogiczne do dwuwymiarowych i trójwymiarowych kryształów przestrzennych oraz posiadać unikalne cechy topologiczne. Uczelnia zakomunikowała, że to innowacyjne podejście, nazwane "inżynierią czasu", otwiera możliwości eksperymentalne wykraczające poza tradycyjne kryształy przestrzenne.

Osiągnięciem Giergiela jest również to, że "jako pierwszy wykazał spontaniczne tworzenie się quasi-kryształów czasowych w okresowo napędzanych układach, co znacznie poszerzyło nasze zrozumienie struktur krystalicznych w czasie". "Jego koncepcja absolutnie stabilnych dyskretnych kryształów czasowych rozwiązała kluczowe wyzwanie w tej dziedzinie: zapewnienie stabilności w okresowo napędzanych zamkniętych układach" - czytamy w informacji prasowej.

Nagroda im. Franka Wilczka została ustanowiona w lutym 2019 roku. Jest fundowana przez Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ oraz Fundację Kościuszkowską. Przyznaje się ją co dwa lata młodym polskim naukowcom, którzy dokonali znaczącego odkrycia w fizyce, astronomii lub w dziedzinach im zbliżonych. Jej dotychczasowymi laureatem byli naukowcy Uniwersytetu Warszawskiego - dr Przemysław Mróz oraz dr Michał Parniak.

Patron nagrody Frank Wilczek jest amerykańskim fizykiem polskiego pochodzenia, profesorem fizyki w Instytucie Technicznym Massachusetts (MIT). W 2004 roku wraz z Hugh Davidem Politzerem i Davidem Grossem otrzymał Nagrodę Nobla z fizyki za pracę dotyczącą asymptotycznej swobody w teorii silnych oddziaływań między cząstkami elementarnymi. W 2012 roku uhonorowany został tytułem doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego.(PAP)

Nauka w Polsce

bko/ bar/