O decyzji przeznaczenia 1,5 mld zł na rzecz polskich uczelni wyższych poinformował przed wtorkowym posiedzeniem rządu premier Donald Tusk.

"Wczoraj pan premier podjął decyzję o emisji obligacji w wysokości półtora miliarda złotych z przeznaczeniem na uzupełnienie środków i działania i inwestycyjne prowadzone przez uczelnie wyższe będące pod nadzorem ministra nauki i szkolnictwa wyższego" - przypomniał podczas środowej konferencji prasowej w Warszawie minister nauki Dariusz Wieczorek.

Tłumaczył, że poprzednie władze resortu nauki dzieliły takie środki finansowe między uczelnie według własnego uznania. "W latach 2020-2023 w samych obligacjach - nie mówię o zwiększeniach subwencji - (...) te uczelnie otrzymały kwotę blisko 2 miliardy 400 milionów zł. Pozostałe uczelnie niestety były bardzo źle traktowane” - powiedział Wieczorek. I dodał, że jego resort chce teraz "naprawić rachunek krzywd".

Z kolei wiceminister nauki Marek Gzik poinformował, że resort nadzoruje 101 uczelni publicznych. Wyjaśnił, że jest 30 uczelni, które w ciągu ostatnich czterech lat 2020-2023 otrzymywały wzrost subwencji lub obligacje na kwotę, która przekraczała 1/3 subwencji danej uczelni. Zdecydowano, że te uczelnie nie otrzymają dodatkowego wsparcia. Obligacje dostanie zaś 71 uczelni, które nie otrzymywały obligacji lub otrzymywały w ostatnich latach dofinansowanie nie przekraczające 1/3 subwencji.

Obligacje służyć mają na pokrycie szeregu różnych potrzeb, m.in. na zakup lub utrzymanie aparatury naukowo-badawczej, podniesienie komfortu pracy studentów i jakości kształcenia oraz na mniejsze projekty. Resort rekomenduje rektorom, aby te obligacje wydali na projekty strategiczne.

W 2023 r. rząd Mateusza Morawieckiego podjął decyzję o przyznaniu uczelniom wyższym obligacji Skarbu Państwa, w kwocie ok. 1 mld złotych. Miały one trafić m.in do Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Pomorskiego w Słupsku, Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, Politechniki Poznańskiej, Akademii Nauk Stosowanych w Raciborzu czy Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

Na pytanie dziennikarzy, co się stało z tymi środkami, wiceminister Gzik odparł: "Nie zabraliśmy żadnych przyznanych obligacji". Dodał, że obligacje, o których była mowa, to były tak naprawdę tylko obiecane przed wyborami, ale nie przyznane. "Była przekazana pula środków w obligacjach kilka uczelni bardzo dobrze poprawiło sobie w ten sposób swój budżet. Tych obligacji przyznanych nie wycofywaliśmy. Tak że w tej kwocie milionów 900 mln zł były umowy z przeznaczeniem na kształcenie. To było 28 umów. Rzeczywiście my wstrzymaliśmy realizację tego, ponieważ te kwoty były z puli środków, które wyczerpywały nasz budżet na inwestycje związane z kształceniem do roku 2027. Nie moglibyśmy realizować naszych podstawowych zadań realizować w resorcie, gdybyśmy podtrzymali te decyzje poprzedniego rządu”.

Ministerstwo zapowiedziało też przesunięcie w budżecie państwa na 2025 r. środków na Narodowe Centrum Nauki. Wiceminister Gzik podał, że środki na NCN, które w 2023 r. wyniosły 1,2 mld zł, wzrastają do 1 mld 650 mln zł w 2025 r.

Minister Dariusz Wieczorek był też pytany, czy realne jest osiągnięcie w Polsce 3 proc. PKB na naukę. Powiedział, że tego typu zapisy nie są wpisywane w uzgodnienia koalicyjne. "Co do zasady, wszyscy jesteśmy za tym (wynikiem), ale średnia europejska to 2 proc., więc najpierw sugeruję, żebyśmy zaczęli od 2 proc., a potem mówili o 3 proc.” - powiedział. (PAP)

Nauka w Polsce, Ludwika Tomala

lt/ agt/