Nagrodę wręczono w niedzielę w Filharmonii Łódzkiej podczas gali 10. edycji Nagrody im. prof. Tadeusza Kotarbińskiego - pierwszego rektora Uniwersytetu Łódzkiego, wybitnego polskiego filozofa, twórcy etyki niezależnej oraz koncepcji opiekuna spolegliwego, autora m.in. "Traktatu o dobrej robocie".

Prof. Andrzej Turowski będący znawcą polskiej, rosyjskiej i francuskiej awangardy otrzymał nagrodę za książkę "Radykalne oko. O Witkacym, Kobro, Strzemińskim, Themersonach, Żarnowerównie i innych twórcach sztuki wzbudzającej niepokój", opublikowaną przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie w koedycji z Wydawnictwem Słowo/obraz terytoria.

Uzasadniając werdykt, b. rektor KUL ks. prof. Andrzej Szostek podkreślił, że jest to znakomicie napisany, celnie i bogato ilustrowany, niezwykle bogaty treściowo zbiór refleksji wybitnego znawcy awangardy o szlakach kształtowania się sztuki i rozważań nad samą sztuką. "Już to bogactwo treści i wyjątkowa erudycja autora predysponowałoby to dzieło do Nagrody im. prof. Kotarbińskiego, także przecież wielkiego erudyty i znaczącej postaci w polskiej kulturze" - mówił podczas niedzielnej uroczystości.

Zdaniem Kapituły, prof. Turowski nie jest moralistą, jego dzieło nie zawiera żadnych postulatów dotyczących dalszych losów kultury, a jednak trudno nie odczytać w nim przejmującego dramatu współczesnego człowieka, który to dramat szczególnie dobitnie wyraża sztuka. "Prof. Turowski poprzez pryzmat sztuki współczesnej i panujących w niej nurtów ukazuje nam realność groźnej przyszłości i to jest być może najgłębszy powód, by jego dwutomowe dzieło uhonorować nagrodą" – dodał ks. prof. Szostek.

Laureat w liście skierowanym do uczestników wydarzenia przyznał, że jego książkę określa kilka powiązanych idei, z których najistotniejszymi w przekonaniu autora są problemy związane z katastrofizmem i modernizmem.

Rektor Uniwersytetu Łódzkiego i przewodniczący Kapituły prof. Rafał Matera zaznaczył, że ustanowiona przez uczelnię w 2015 r. nagroda jest wyrazem dowodu na istnienie wyróżniającej się grupy polskich naukowczyń i naukowców podejmujących badania w szeroko pojętej humanistyce.

"Świetny pomysł to tylko część sukcesu. Nie przyniósłby wartości dodanej, gdyby nie setki autorek i autorów książek. To im, to wam zawdzięczamy rosnący wybór świetnych prac, godziny głębokich refleksji i niemożliwy do przecenienia wgląd w naturę człowieka i świata, w którym żyjemy. Dzięki nim, dzięki wam konkurs z roku na rok może się rozwijać" – podkreślił.

W tym roku na konkurs instytucje naukowe i wydawnictwa z całej Polski zgłosiły rekordową liczbę 78 prac z dziedziny humanistyki opublikowanych w 2023 r. Do nagrody nominowano pięć z nich.

Oprócz wyróżnionej publikacji, w gronie finalistów znalazły się dzieła: dr Magdaleny Chułek - "Jak wytwarzany jest slums? Studium przypadku mieszkańców Kibery i Korogocho w Nairobi", Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu; dr Emili Kledzik - "Perspektywa poety. Cyganologia Jerzego Ficowskiego", Wydawnictwo "Poznańskie studia Polonistyczne"; prof. Piotra Madajczyka - "Krajobrazy biograficzne Rafała Lemkina", Instytut Pileckiego; prof. Krzysztofa Stachewicza - "Myśleć los człowieka. Studium filozoficzne", TAiWPN Universitas.

Nagroda im. Pierwszego Rektora Uniwersytetu Łódzkiego Profesora Tadeusza Kotarbińskiego została ustanowiona w 2015 r., w ramach obchodów 70-lecia UŁ. Ideą konkursu jest "dawanie dowodu na istnienie niezwykle silnej grupy polskich naukowców zajmujących się na co dzień humanistyką we wszystkich jej odmianach". W dotychczasowych dziesięciu edycjach wpłynęło ponad 620 prac ze 145 polskich ośrodków naukowych. W finałach znalazło się łącznie 50 książek.

Kapitułę nagrody tworzą wybitni polscy naukowcy, reprezentujący różne dziedziny humanistyki i jednostki badawcze.

Pierwszym jej laureatem został Jan Strelau za publikację z dziedziny psychologii. W ubiegłym roku nagrodzono Jakuba Gałęziowskiego za książkę "Niedopowiedziane biografie. Polskie dzieci urodzone z powodu wojny", a wcześniej otrzymali ją: Jerzy Zajadło, Ewa Kołodziejczyk, Dorota Sajewska, Andrzej Friszke, Grzegorz Ziółkowski, Zbigniew Szmyt, Maciej Świerkocki.

Z okazji 10-lecia nagrody w Bibliotece Uniwersytetu Łódzkiego można oglądać wystawę prezentującą dokonania polskich humanistów, którzy byli nagradzani i wyróżniani w konkursie oraz przybliżającą sylwetkę patrona.

Patron nagrody - prof. Tadeusz Kotarbiński - był pierwszym rektorem UŁ, wybitnym etykiem, filozofem i wykładowcą akademickim. W swoim dorobku zwracał uwagę na to, jak istotna w pracy wykładowcy akademickiego jest etyka i rola "opiekuna spolegliwego", czyli człowieka wrażliwego na potrzeby innych, empatycznego, otwartego. (PAP)

Nauka w Polsce

bap/ dki/