Palenie tytoniu w dzieciństwie i okresie nastoletnim jest silnym, możliwym do uniknięcia czynnikiem ryzyka przedwczesnych zmian w sercu widocznych już u dwudziestolatków – przypominają naukowcy z Uniwersytetu Wschodniej Finlandii.

Wcześniejsze badania wskazywały już zmniejszenie wskaźników palenia wśród korzystających z ruchu dorosłych.

Jednak badania nad rolą aktywności fizycznej w zapobieganiu paleniu u dzieci i młodzieży nie przyniosły jednoznacznych wyników ze względu na krótki czas trwania, małą liczebność badanych grup oraz brak dobrych danych dotyczących ruchu mierzonego z pomocą akcelerometrów.

Nowy projekt, jak informują autorzy, jest największym i najdłuższym badaniem na świecie opartym na analizie aktywności fizycznej mierzonej właśnie za pomocą akcelerometrów oraz na pomiarach zachowań związanych z paleniem w młodej populacji. Badacze obserwowali ponad 2,5 tys. osób w okresie życia od 11 do 24 lat.

Częstotliwość palenia w wieku 13, 15 i 24 lat wynosiła odpowiednio 1,5, 13,5 i 26,6 proc.

Na początku badania dzieci spędzały 6 godzin dziennie siedząc, 6 - angażując się w lekką aktywność fizyczną oraz około 55 minut na umiarkowanej do intensywnej aktywności fizycznej.

W młodym wieku dorosłym, czas spędzany w pozycji siedzącej wynosił natomiast 9 godzin dziennie, 3 godziny dziennie poświęcano na lekką aktywność fizyczną, a około 50 - na umiarkowaną i intensywną.

Naukowcy wielokrotnie mierzyli poziom cholesterolu, trójglicerydów, glukozy, insuliny oraz białka C-reaktywnego (marker zapaleń). W analizach uwzględniono również ciśnienie krwi, tętno, status społeczno-ekonomiczny, historię rodzinną chorób układu krążenia, a także pomiary masy ciała i masy beztłuszczowej.

Według wyników 6 na 1000 dzieci angażujących się w umiarkowaną i intensywną aktywność fizyczną w wieku 11 lat, rozpoczęło palenie tytoniu do 13. roku życia, podczas gdy ogólna częstość palenia w tej grupie wiekowej wynosiła 15 na 1000.

Innymi słowy, dzięki aktywności ryzyko rozpoczęcia palenia tytoniu wśród 13-latków może zostać zmniejszone o 60 proc.

Dalsze uczestnictwo w umiarkowanej lub intensywnej aktywności kontynuowanej od dzieciństwa aż po młodą dorosłość mogłoby natomiast zapobiec paleniu u 8 na 1000 młodych dorosłych.

W tym okresie częstość palenia wynosiła 266 na 1000.

Dodatkowo okazało się, że nastolatki, które w wieku 13 i 15 lat nie paliły, w wieku lat 24 spędzały dziennie o 15 minut więcej dziennie na umiarkowanym i intensywnym ruchu w porównaniu do tych, które w wieku 13 i 15 lat miały już historię palenia.

„Potencjał umiarkowanej i intensywnej aktywności fizycznej w zapobieganiu paleniu tytoniu wykazywał silną zależność przyczynową we wszystkich uwzględnionych modelach statystycznych, ale efekt ten zmniejszał się w młodej dorosłości. Tym bardziej ważne jest, aby przepisy prawne chroniły młodych ludzi przed rozpoczęciem palenia tytoniu i używania nikotyny” – mówi prof. Andrew Agbaje, autor badania opisanego w magazynie „Behaviour Research and Therapy” .

„Rzucenie palenia w dorosłości jest dobre, ale spóźnione, ponieważ nadal, przez trzydzieści lat utrzymuje się spowodowane tytoniem długoterminowe ryzyko chorób serca. Dlatego zapobieganie rozpoczęciu palenia już w dzieciństwie jest kluczowe dla utrzymania zdrowia przez całe życie. Uzyskane wyniki można odnieść także do wapingu i używania e-papierosów przez nastolatki, ponieważ tym samym składnikiem aktywnym zarówno w dymie tytoniowym, jak i w produktach bez dymu jest nikotyna” – podsumowuje ekspert.

Marek Matacz (PAP)

mat/ bar/