Odkryli oni, że u kobiet w wieku okołomenopauzalnym ilość istoty szarej w obszarach odpowiedzialnych za pamięć i myślenie może się zmniejszać, a w istocie białej pojawiają się uszkodzenia związane z zaburzeniami przepływu krwi. Istnieje jednak nadzieja, ponieważ badania sugerują, że zmiany te nie muszą być trwałe - mózg z czasem wykazuje oznaki adaptacji i regeneracji.

Mgła mózgowa jest jednym z częstszych objawów menopauzy. Według różnych szacunków dotyka od 60 do 80 proc. kobiet. Definiuje się ją jako połączenie zapominania, trudności z koncentracją i mentalnego zmęczenia. Uważa się, że objawy te przynajmniej częściowo wynikają z wahań hormonalnych związanych z wygasaniem czynności jajników.

Aby lepiej zrozumieć to zjawisko, badacze z Portoryko przeanalizowali dotychczasowe prace naukowe dotyczące wpływu menopauzy na strukturę mózgu oraz jej związek z funkcjonowaniem poznawczym, emocjonalnym i fizjologicznym. Swoje ustalenia przedstawili na dorocznej konferencji The Menopause Society w Orlando (https://menopause.org/wp-content/uploads/press-release/Menopause-and-brain-structural-changes.pdf).

Okazało się, że menopauzie zawsze towarzyszą mierzalne zmiany strukturalne w mózgu. Wiele publikacji potwierdziło zmniejszenie objętości istoty szarej w kluczowych dla pamięci i podejmowania decyzji rejonach, takich jak kora czołowa i skroniowa oraz hipokamp. Redukcja ta wiąże się ze spadkiem wydajności pamięci werbalnej i wzrokowo-przestrzennej.

Duża pula badań wykazała również występowanie tzw. hiperintensywności istoty białej, czyli jasnych punktów widocznych w obrazach MRI, które często oznaczają uszkodzenia tkanki. Dotyczy to szczególnie kobiet przechodzących wczesną menopauzą lub mających częste uderzenia gorąca. Zmiany te mogą wynikać z ograniczonego przepływu krwi w istocie białej i są związane z większym ryzykiem zaburzeń neurologicznych, takich jak obniżenie funkcji poznawczych, problemy z równowagą, zmiany nastroju oraz zwiększone ryzyko udaru i demencji.

Istnieją również dowody pokazujące, że w okresie menopauzalnym dochodzi do zwiększenia gęstości receptorów estrogenowych, co może odzwierciedlać próbę kompensacji spadku poziomu hormonów płciowych. Jednak w niektórych przypadkach wzrost ten także był powiązany ze słabszymi wynikami pamięciowymi.

Co interesujące, niektóre prace naukowe sugerują, że objętość istoty szarej częściowo odbudowuje się po menopauzie, co może świadczyć o neuroplastyczności mózgu.

Zdaniem autorów publikacji przeprowadzona przez nich analiza pomaga lepiej zrozumieć czynniki leżące u podstaw problemów poznawczych, jakich doświadczają kobiety w okresie menopauzy, a w przyszłości może doprowadzić do opracowania skutecznych terapii.

- Wszystkie zebrane dowody podkreślają potrzebę dalszego badania związku między mózgiem a menopauzą, szczególnie w kontekście powiązań z objawami poznawczymi, emocjonalnymi i behawioralnymi, których kobiety doświadczają na tym etapie życia - podsumowała współautorka publikacji Angelica Rodriguez.

Katarzyna Czechowicz (PAP)

kap/ bar/