Sygnatariusze pisma – które ma być przekazane m.in. do resortu nauki - zwrócili uwagę, że technologie ICT (technologie informatyczne i teleinformatyczne) stanowią integralną część wielu produktów i usług, procesów ich wytwarzania, kontroli jakości, konserwacji, diagnostyki, naprawy zarówno produktów, jak i linii produkcyjnych.

"Dzieje się tak w zasadzie w każdej skali, poczynając od poziomu gmin aż po skalę państwową czy współpracę międzynarodową" – napisali. Zaproponowali przy tym cztery główne działania długofalowe.

Pierwszym jest zwiększenie nakładów na kształcenie zaawansowanych specjalistów ICT na najlepszych polskich uczelniach publicznych. Kolejny punkt to uruchomienie programów badań podstawowych w obszarze ICT oraz badań interdyscyplinarnych.

Trzecie działanie to włączenie przedstawicieli środowiska akademickiego do gremiów pracujących nad strategicznymi kierunkami rozwoju w obszarach ICT. Ostatnia propozycja to z kolei inwestycja w szeroką kulturę informatyczną, w tym edukację, począwszy od poziomu szkół podstawowych.

Komitet Informatyki Polskiej Akademii Nauk jest ciałem opiniotwórczym, które zajmuje się rozwojem informatyki jako dyscypliny naukowej i działu technologii "o zasadniczym znaczeniu dla rozwoju współczesnej cywilizacji".

"W lutym pan premier zapowiedział (podczas konferencji "Polska. Rok przełomu" - przyp. PAP), że nauka i innowacje mają być jednym z filarów rozwoju polskiej gospodarki. Bardzo nas to cieszy. Ale jednocześnie martwi nas, że te pieniądze nie idą na rozwiązania systemowe. A jeśli chcemy, aby nauki informatyczne faktycznie były motorem napędowym polskiej gospodarki to musimy też zadbać o kadry badawcze i dydaktyczne na uczelniach" – skomentował dla PAP w imieniu komitetu prof. Michał Woźniak z Politechniki Wrocławskiej.

"Jeśli nic się nie zmieni, w niedalekiej przyszłości prawdopodobnie nie będzie miał kto kształcić informatyków" – dodał. Jego zdaniem grupa ta jest o tyle ważna, że obecnie technologie z dziedziny ICT – w szczególności sztuczna inteligencja i cyberbezpieczeństwo – mają ogromne znaczenie dla całego społeczeństwa.

"Przede wszystkim musimy zachęcać młodych, zdolnych ludzi, aby po studiach albo doktoracie część z nich chciała zostać na uczelni i realizować się w nauce. Do tego potrzebne są nie tylko wyższe zarobki, ale też dodatkowe programy grantowe, mentoring czy staże zagraniczne. Potencjał naukowy w dziedzinie informatyki mamy ogromny, ale go nie wykorzystujemy" – mówił prof. Woźniak.

Jednym z postulatów jest też kształcenie w zakresie technologii informatycznych i nabywanie kompetencji cyfrowych od szkół podstawowych. "Weźmy na przykład popularne w ostatnim czasie LLM-y, czyli duże modele językowe. Tak naprawdę bardzo mało osób potrafi je poprawnie wykorzystywać jako narzędzie pracy np. poprawnie formułować zapytania (tzw. prompty), co ma znaczenie, jaką odpowiedź otrzymujemy. Zatem, np. jak korzystać z tego typu narzędzi powinniśmy kształcić już na poziomie szkoły podstawowej, korzystając z niego jako asystenta nauczania" – uważa naukowiec.

Informatycy z PAN wskazują też na zwiększenie finansowania badań podstawowych oraz interdyscyplinarnych. "Nie ma wielkich skoków technologicznych bez wcześniejszych badań podstawowych. Nie ze wszystkiego w nauce musi być natychmiastowy efekt w postaci wdrożeń do przemysłu. Istnieje ścisły związek pomiędzy badaniami podstawowymi i stosowanymi. Wyniki badań podstawowych są punktem wyjścia do badań przemysłowych i w konsekwencji wdrożeń. Rozwój technologii z kolei może być swojego rodzaju bodźcem dla prowadzenia badań podstawowych w nowych obszarach" – podkreślił prof. Woźniak.

Pełną treść listu otwartego można znaleźć na stronie Polskiej Akademii Nauk.(PAP)

Nauka w Polsce

akp/ agt/